Қалдықтар

2017 жылы Қазақстанда 400 миллион тонна қалдық түзілген( оның ішінде 126,9 млн тонна қауіпті қалдық, 278,2 млн тонна қауіпті емес қалдық), ол экономикалық-әсіресе тау-кен және өндіруші кәсіпорын, ауыл шаруашылығы және энергетика салаларының өсіміне тікелей байланысты. 2016 жылмен салыстырғанда 2017 жылы қауіпті қалдықтардың көлемі 19%-ға төмендеген, ал түзілген қауіпті емес қалдықтардың көлемі бір жарым еседен сәл артты.

Екінші ретті ресурстарды тиімді пайдалану, табиғатқа теріс әсерді азайту және республикада жұмыс орындарын ашу үшін, қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу бойынша 130-дан астам кәсіпорын жұмыс істейді. Олар тек қоймалауға жататын қалдықтардың мөлшерін азайтпай, екінші реттік шикізаттан жиырма түрлі өнім шығаратын мамандандырылған кәсіпорындар.

---

Қазақстандағы қалдықтардың пайда болуы және тасымалдануы

---

2017 жылдың соңында ресми қоқыс қоймаларында қәдеге жаратылмаған және қайта қалпына келтірілмеген, 45 млн тоннадан артық көлемде қалдық жиналған.

2016-2017 жылдары түзілген қалдықтардың көлемі (млн тонна)

негізінен құрылыс қалдықтарынан, макулатурадан, ірі габаритті қалдықтардан және «басқа қалдықтар» категориясы қалдықтарынан түзіледі.

Қалдықтардың түрлері	Көлемі, мың тонна
Қаптама материалдары	56,4
Макулатура	130,4
Пластик қалдықтары	5,3
Электрондық және электр жабдықтарының қалдықтары	10,3
Ірі габаритті қалдықтар	0,8
Құрылыс қалдықтары	531 3
Пайдаланудан шыққан автокөліктер (дана)	3,8
Басқа қалдықтар	277 415,3

 

2017 жылы 122 млн тоннадан астам жасыл деңгейдегі қауіпті қалдық пайда болды. Ал 1700 тонна қызыл деңгейдегі қалдық пайда болды.

Қазақстан заңнамасына сәйкес медициналық қалдықтар бес класқа бөлінеді:

-қауіпті емес қалдықтар, -эпидемиологиялық қауіпті қалдықтар,-төтенше эпидемиологиялық қауіпті қалдықтар, -токсикологиялық қауіпті қалдықтар, -радиоактивті қалдықтар.

2017 жылғы медициналық қалдықтардың саны.

Қалдықтардың класы	А	Б	В	Г			Д
				Қатты	Сұйық	Аспаптар
Өлшем бірлігі	Мың тонна	Мың тонна	Мың тонна	Тонна	Литр	Дана	Мың тонна
Барлығы	848	204	3,7	13,5	1 292	186 510	0

 

2017 жылғы медициналық қалдықтарлың аймақтар бойынша саны

Облыс / қала	А класындағы қалдықтар (тонна)	Б класындағы қалдықтар(тонна)	В класындағы қалдықтар (тонна)	Г класындағы қалдықтар
				Аспаптар (дана)	Қатты (кг)	Сұйық (л)
Ақмола облысы	725 978	126 399	3 232	3 074	0	0
Ақтөбе облысы	546	134	10	11 409	0	0
Алматы облысы	1 151	382	25	6 989	0	0
Атырау облысы	102	98	9	5 023	53	0
Шығыс Қазақстан облысы	516	332	17	4 197	0	0
Жамбыл облысы	953	206	30	3 442	0	0
Батыс Қазақстан облысы	10 971	2 363	25	1 675	7	0
Қарағанды облысы	1 448	1 466	16	0	2 878	0
Қостанай облысы	2 636	579	51	90 950	0	0
Қызылорда облысы	470	160	23	0	141	0
Маңғыстау облысы	497	118	19	12 912	0	0
Павлодар облысы	766	236	7	2 374	0	0
Солтүстік Қазақстан облысы	2 134	1 004	143	5 739	0	0
Оңтүстік Қазақстан облысы	115	213	16	497	3 197	0
Астана қаласы	60 151	6 233	46	17 319	3 846	0
Алматы қаласы	39 091	63 917	21	20 080	3 367	292

Ең көп медицианылық қалдықтар Ақмола облысында түзілген.

Кейбір қызмет түрлері бойынша қауіпті қалдықтардың түзілуі (млн. тонна)

Кейбір қызмет түрлерімен қауіпті емес қалдықтарды түзуі (млн. тонна)

Сала	Саны
Тау –кен өндірісі және кеніштерді игеру	262
Өндіруші кәсіпорындар	9,5
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	0,05
Құрылыс	0,28
Сумен жабдықтау	0,05
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер	0,04
Сауда	0,04

 
 
 
 

 
 

---

Қалдықтармен жұмыс істеу

---

2017 жылы ресми полигонға келіп түскен 3,2 млн тонна қалдықтың 80,5% қоймаланды, 5,8% сұрыпталды және қайта өңделді, 13,7% кәдеге жаратылды

Сұрыпталған, қайта өңделген, жойылған және қоймаланған қалдықтардың көлемі (мың тонна)

Қоймаларға келіп түскен қалдықтардың көлемі	Сұрыпталған қалдықтардың көлемі	Қайта өңделген қалдықтардың көлемі	Кәдеге жаратылған қалдықтардың көлемі	Қоймаланған қалдықтардың көлемі
3 224	182	5	443	2 596

 

2017 жылы 9 мың тонна қауіпті емес қалдықтар залалсыздандырылды, 71 млн тонна қайта өңделді, қайта пайдаланылды немесе өртендірілді, 77 млн тонна қауіпті емес қалдықтар меншікті объектілерде орналастырылды, 128,6 млн тонна басқа ұйымдарға, кәсіпорындарға жіберілді.

2016-2017 жылдары қауіпті емес қалдықтардың қозғалысы (млн. тонна)

Жалпы пайда болаған қауіпті қалдықтардың 1,4 мың тонна қызыл сыныптағы қалдықтар, 167 млн тонна янтарь түсті сыныптағы және 23 млн тонна жасыл сыныптағы қалдықтар қайта өңделдң, қайта пайдаланылды және өртендірілді. Жеті тонна қызыл, 365 мың тонна -янтарь түсті және 92 млн тонна-жасыл сынып қалдықтары олардың пайда болу орындарында қоймаланды.

Сонымен қатар, 2017 жылы 4,8 млн тонна қатты тұрмыстық қалдық түзілді, олардың 3,4 млн тоннасы қалдықтарды жинау мен тасмалдауға мамандандырылған кәсіпорындар мен жеке кәсіпкерлермен жиналды.

Коммуналдық қалдықтарды жинау және шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындар мен ұйымдардың саны (дана)

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес барлық қалдықтар тек қана арнайы полигондарда жойылуы тиіс, олардың әрқайсысы өндiрiс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттiк кадастрына енгізіледі және жеке нөмірге ие. Полигондар- қауіпті, қауіпті емес және тұрмыстық қатты қалдықтарды жоюға арналған болып үш класқа бөлінеді.

Полигондардың саны (дана).

Қазақстанның «жасыл» экономикаға көшу жөніндегі тұжырымдамасы қалдықтармен жұмыс істеудің негізгі мәселелерін реттейді. Тұжырымдамаға сәйкес заңнамаға өзгертулер енгізілген, халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру мен жоғарлату бойынша жоспар және қалдықтарды жинау мен кәдеге жарату бойынща алдыңғы қатарлы технологияларды енгізу үшін негіздемелер әзірленген.