Оңға жылжытыңыз
Меню
Басты
Баяндама туралы
Тақырыптар
Ауа
Су
Жер ресурстары
Биоәртүрлілік
Ауыл шаруашылығы
Көлік
Энергетика
Климаттың өзгеруі
Қалдықтар
Аймақтар
Нұр-Сұлтан қ.
Алматы қ.
Ақмола облысы
Ақтөбе облысы
Алматы облысы
Атырау облысы
Батыс Қазақстан облысы
Жамбыл облысы
Қарағанды облысы
Қостанай облысы
Қызылорда облысы
Маңғыстау облысы
Түркістан облысы
Павлодар облысы
Солтүстік Қазақстан облысы
Шығыс Қазақстан облысы
Шымкент қ.
«Байқоңыр» ғарыш кешені
Семей сынақ полигоны (ССП)
Экологиялық саясат
Баяндаманың толық нұсқасы
Басты
Баяндама туралы
Тақырыптар
-- Ауа
-- Су
-- Жер ресурстары
-- Биоәртүрлілік
-- Ауыл шаруашылығы
-- Көлік
-- Энергетика
-- Климаттың өзгеруі
-- Қалдықтар
Аймақтар
-- Нұр-Сұлтан қ.
-- Алматы қ.
-- Ақмола облысы
-- Ақтөбе облысы
-- Алматы облысы
-- Атырау облысы
-- Батыс Қазақстан облысы
-- Жамбыл облысы
-- Қарағанды облысы
-- Қостанай облысы
-- Қызылорда облысы
-- Маңғыстау облысы
-- Түркістан облысы
-- Павлодар облысы
-- Солтүстік Қазақстан облысы
-- Шығыс Қазақстан облысы
-- Шымкент қ.
-- «Байқоңыр» ғарыш кешені
-- Семей сынақ полигоны (ССП)
Экологиялық саясат
Баяндаманың толық нұсқасы
Бөлімді шарлау
Дүние жүзінде халық саны артып, онымен бірге азық-түлікке деген қажеттілік өсіп келеді. өнімді Халықты өнімділікті арттыру арқылы қамтамасыз
етуге болады, ол үшін тыңайтқыштар мен пестицидтерді қолдануды қажет етеді. Қазақстанда соңғы үш жылда пестицидтерді қолдану аздап өсті және
жылына 13,5 мың тоннадан аспады, бірақ осы мөлшердің өзінде пестицидтер жер үсті және жер асты суларына, кейіннен адамға қауіп төндіреді.
Ауыл шаруашылығы — жер деградациясының себептерінің бірі болып табылады. 2019 жылы мониторинг нәтижесінде эрозияға ұшыраған 29 миллион
Ауыл шаруашылығы
2019 жылы дәнді дақылдардың өнімділігі гектарына 1,3
центнерге артты.
Бидайдың өнімділігі,
гектарына центнер
2019 жылы Қостанай және Ақтөбе облыстарында құрғақшылық
салдарынан астық төмен түсті.
2017 =
12,4
2018 =
12,3
2019 =
10,1
ц
га
2019 жылы республикада 17 –ден аса қауіпті ауруға қарсы 140
миллионнан астам мал басына егілді. 2018–2019 жылдарға
арналған вакцинация жоспары 100 пайызға орындалды.
2017–2019 жылдардағы
Қазақстандағы ауыл шаруашылығы жануарларының саны
2 415 700
6 764 200
16 000 000
193 100
40 000 000
815 100
2 623 700
7 137 900
16 400 000
202 200
44 500 000
802 700
2 826 000
7 437 600
16 900 000
214 800
42 500 000
822 200
Республикада санитарлық ластаудың ықтимал көздері болып
табылатын 2180 сібір жарасының көмілген орындары бар.
2015-2019 жылдарындағы минералды тыңайтқыштарды тұтыну
Көрсеткіш
2015
Азот тыңайтқыштарын
тұтыну
Фосфат тыңайтқыштарын
тұтыну
Калий тыңайтқыштарын
тұтыну
Минералдық тыңайтқыштарды
тұтынудың жалпы көлемі
Аудан бірлігіне шаққандағы
минералдық тыңайтқыштарды
тұтынудың жалпы көлемі
Минералдық
тыңайтқыштармен
өңделген аудандар
Жалпы ауыл шаруашылығы
жерлерінің алаңында
минералдық тыңайтқыштармен
өңделген алаңдардың үлесі
91,5
33,1
2,5
127,1
6,0
1,5
6,9
2016
2017
2018
2019
Өлшем
бірлігі
Мың тонна
Мың тонна
Мың тонна
Мың тонна
Га / кг
Млн га
Пайыз
80,1
31,5
2,3
113,8
5,3
1,7
7,6
108,6
50,3
3,7
162,6
7,4
2
9,2
81
38,3
1,3
120,9
5,5
2,3
10,5
54,5
29,4
1,7
86,5
3,9
2,7
12,2
2018-2019 жылдары пестицидтерді тұтыну
2019 жылы
пестицидтер жиі
қолданылатын өсімдіктерді
қорғау шаралары
миллион гектар аумақта,
өсімдіктер карантині
19,5
мың гектар аумақта
жүргізілді
2,8
Инсектицидтер
(тонна)
Фунгицидтер
(тонна)
Гербицидтер
(тонна)
Өсімдіктердің өсуін
реттеуші (тонн)
Родентицидтер
(тонна)
Аудан бірлігіне
пестицидтер енгізу (га/кг)
528,1
11 051
401,7
1 073
2018
0,6
4
455,8
11 344
31,5
1 276
2019
0,6
1,4
Қазақстандағы ауыл шаруашылығы топырақтарының жағдайы нашарлауда, олардың
құнарлылығына кері әсер ететін белгілер бар. Теріс белгілер топырақтың сипаттамасын
жеңілдету үшін мелиоративтік топтарға бөлінеді.
2018–2019 жылдардағы ауыл шаруашылығы
жерлерін мелиорация топтары бойынша бөлу, пайыз
Мелиоративтік топ
Ауыл шаруашылық алқаптары
Теріс белгілермен күрделенбеген
Қиыршық тасталған
Тұзды
Сортаң
Шайылған
Дефлирленген
Су және жел эрозиясына
бірлесіп ұшыраған
Ылғалдылығы көп
Шалшықты
Басқа
2018 г
2019 г
100
19,3
20,1
16,6
27
2,3
11,2
0,1
1,4
0,5
1,5
100
19,4
19,7
16,7
27,1
2,3
11,3
0,1
1,4
0,5
1,5
Топырақтың жағымсыз қасиеттерімен күресу шараларының болмауы
деградацияға әкеледі. 2019 жылы Қазақстанда 29 миллион гектардан астам
тозған жер болса, тағы 60 миллион гектар жердің тозу қаупі жоғары.
Топырақтар әсіресе шөл, шөлейт және дала аймақтарында орналасқан Қызылқұм,
Мойынқұм, Үлкен және Кіші Борсық, Сарышықотырау құмды алқап массивтерінде
топырақ белсенді түрде деградацияға ұшырайды.
2019 жылы өңірлер бойынша ауыл шаруашылығы
жерлерінде топырақтың тозуы, пайыз
Ақмола
Ақтөбе
Алматы
Атырау
Шығыс
Қазақстан
Жамбыл
Батыс Қазақстан
Қарағанды
Қызылорда
Қостанай
Мыңғыстау
Павлодар
Солтүстік Қазақстан
Түркістан
40
35
30
25
20
15
10
5
0
40,2
36,4
34,4
28,2
26,1
14,7
11,6
11,6
9,8
5,5
4
2
,
4
,3
2,9
0,7
2018 жылы топырақтың деградациясын төмендету мақсатында ауыл
шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптарына ғарыштық бағалау, сапасыз
жер пайдалануды және агротехнологиялық нормаларға сәйкес
келмеушіліктерді анықтай отырып, агротехнологиялық іс-шаралардың
орындалуына және өсімдік шаруашылығы бағалау жүргізілді.
«2018 жылы Қазақстанда БҰҰ Даму
бағдарламасы келесі жобаларды жүзеге асырды:
«Кешенді аумақтық жоспарлауды және
агроэкологиялық ынталандыруды біріктіріп өрлету
арқылы далалық және жартылай құрғақ аймақтарда жерді тұрақты басқаруға
қолдау көрсету».
«Жасыл» экономика» моделіне көшу процессін
Қазақстанда қолдау», оның аясында Қазақстанның
екі аймағында суды сақтау тәжрибесін енгізілді.
2012 жылмен салыстырғанда ауыл
шаруашылығында еңбек өнімділігінің артуы, пайыз
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
%
жыл
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
1,3
1,8
2,2
2,8
4
2
3,4
15
10
5
0
гектардан астам жер анықталды. Тағы 60 миллион гектарға жуық аумаққа қауіп
төніп тұр, егер олардың тозуын тоқтату мүмкін болмаса, ауыл шаруашылығына
жарамсыз болып қалады.
2015–2019 жылдардағы органикалық тыңайтқыштарды тұтыну
Ауыл шаруашылығы дақылдарына 150-ге
жуық зиянкестер, 70-тен астам аурулар
және 300-ге жуық арамшөптер зиянын
тигізеді. Олар дақылдардың 15-30%
жоғалтуына әкелуі мүмкін.
Шығындарды
болдырмау үшін әртүрлі пестицидтер
қолданылады: инсектицидтер*,
фунгицидтер**, гербицидтер***,
родентицидтер****, өсу реттегіштері
және басқа препараттар.
** Фунгицидтер – зиянды саңырауқұлақтармен күресу үшін
қолданылатын препараттар.
*** Гербицидтер – арамшөптермен күресу үшін қолданылатын
препараттар.
* Инсектицидтер – зиянды жәндіктермен күресу үшін
қолданылатын препараттар.
**** Родентицидтер – кеміргіштердің санын азайту үшін
қолданылатын препараттар.
Органикалық тыңайтқыштарды
тұтыну
Аудан бірлігіне шаққандағы
органикалық тыңайтқыштарды
тұтынудың жалпы көлемі
Органикалық тыңайтқыштармен
өңделген аудандар
Жалпы ауыл шаруашылығы
жерлерінің алаңында
органикалық тыңайтқыштармен
өңделген алаңдардың үлесі
609,2
29
0,06
0,3
626,6
28,9
0,08
0,4
1375,9
63
0,12
0,5
633
28,9
0,1
0,5
619,5
28
0,1
0,4
Интерактивті баяндаманы Еуропалық комиссия, БҰҰ Қоршаған орта жөнiндегi бағдарламасы, Зой экологиялық желісінің қолдауымен Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі жасады.