2018-2019 жылдары Алматы қаласындағы стационарлық көздерден ластаушы заттар шығарындылары, мың тонна
| 2018 | 2019 |
| 43 | 46 |
Автомобильдердің пайдаланылған газдарының, қазандықтар, ЖЭО, өнеркәсіптік объектілер, жеке сектор шығарындыларының таралуын Алматының ойпатта орналасуы қиындатады.
2019 жылдың соңына қарай Алматыда 510 мыңнан астам автомобиль тіркелген. Атап айтқанда, көлік — қала ауасын ластаудың негізгі көзі.
Қаладағы ауа жағдайына мониторинг 16 стационарлық бекетте жүргізіледі. 2018-2019 жылдары қаладағы ауа жоғары ластанған деп бағаланды.
Қаладағы ауаның ластануын азайту үшін жеке тұрғын үй секторы газдандырылуда, көлік инфрақұрылымын жақсартылуда, қоғамдық көлікті түрлендірілуде, кәсіпорындардың қызметі реттелуде. Жылу энергетикасы кәсіпорындары газдандырылуда, ЖЭО-1 толығымен газбен жұмыс істейді, ЖЭО-2 үшін "Қоршаған ортаға әсерді барынша азайта отырып, Алматы ЖЭО-2 жаңғырту" жобасының техникалық- экономикалық негіздемесі әзірленуде
Қалада 220 автобусқа арналған газ құю станциясымен жабдықталған № 3 қалалық автобус паркі өз жұмысын бастады.
Көліктен шығарындыларды азайту үшін ұзындығы 3,1 шақырым метрополитен желісі және ҮАААЖ айналма жолы салынуда, ол қаланы тәулігіне 40 мыңға жуық автомобильге азайтады.
Қалада автобустарға арналған жүрдек жолақтар салынуда, қоғамдық көлік экологиялық таза отынға ауыстырылуда. 2019 жылға қарай Алматыда табиғи газбен жүретін 735 автобус жұмыс істеп, Еуро-5 стандартына сәйкес келетін 450 автобус сатып алынды. Қоғамдық көлікті жаңартудың арқасында зиянды заттардың шығарындылары 2,3 мың тоннаға төмендеді.
Қалада ұзындығы 24 шақырымға жуық жеңіл рельсті көлікті енгізу жоспарлануда.
Шымбұлақ шатқалында жеке автокөліктердің кіруіне тыйым салынған, бірақ ыңғайлы болу үшін газ отынымен жүретін такси мен шағын автобустарға арналған Медеу — Шымбұлақ автобус және жеңіл маршруттары ұйымдастырылған. Шатқалындағы негізгі кіреберістерде көліктің уыттылығы мен түтін нормаларын бақылайтын алты экологиялық бекет жұмыс істейді.
Алматыда үш газ тарату компаниясы жұмыс істейді. Қалалық газ желілерінің ұзындығы-5875 шақырым. Қала тұрғындарының 99% газбен қамтамасыз етілген, 2912 үй қосылмаған.
Қаладағы судың ластануына мониторинг үш өзендерде : Кіші Алматы, Есентай, Үлкен Алматы, Үлкен Алматы көлінде жүргізілді. Олардағы судың сапасы 3 класқа жатады.
Қалада 153 су нысаны бар. Қаланың басты су мәселесі-кіші өзендердегі судың сапасы, өйткені олар таяз және суы аз. Бұл ластануды араластыруға және сұйылтуға жағдай жасайды. Кіші өзендердің негізгі ластаушылары нитраттар, мұнай өнімдері, фенолдар және ауыр металдар болып табылады.
2007 жылдан бастап өзен арналарының учаскелерін қайта жаңарту және іргелес су қорғау аймақтарын абаттандыру жүргізілуде. 2018-2019 жылдары шамамен 22 шақырым жағалау сызықтары мен өзен арналары реконструкцияланып, абаттандырылды.
Қала аумағының 31,5% - ын ерекше қорғалатын табиғи аумақтар
алып жатыр. Қалада ерекше қорғалатын үш аумақ бар:
• «Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі» ММ
• «Медеу» мемлекеттік өңірлік табиғи паркі»КММ
• «Алматы қаласының тарих мұражайы» КМҚК («Боралдай сақ
қорғандары»)
2019 жылы қаланың аумағы 68 351 гектарды құрады, жерлер төрт санатқа бөлінген
| Санат | Ауданы, гектар |
| Тұрғын үй аймағының жерлері | 10 256 |
| Әлеуметтік аймақ жерлері | 4 618 |
| Коммерциялық аймақтың жерлері | 7 780 |
| Өзге аймақтың жерлері | 45 696 |
2019 жылдың көктемі мен күзінде Алматының түрлі аудандарында топырақтың ауыр металдармен ластануына мониторинг жүргізілдi.
| Зат | ШЖШ | 2019 жылы құрамы |
| Хром | 6 мг/кг | 0,13–1,54 мг/кг |
| Мырыш | 23 мг/кг | 2,8–19,3 мг/кг |
| Қорғасын | 32 мг/кг | 9,4–51,9 мг/кг |
| Мыс | 3 мг/кг | 0,53–6,4 мг/кг |
Алматы республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ болып табылатын Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркімен шектеседі.
Қаланың 700 гектардан астам жерін жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ болып табылатын "Медеу" мемлекеттік өңірлік табиғи паркі алып жатыр. "Медеу" аумағында 225 туыстас пен 59 өсімдік тұқымдастарының 334 түрі өседі, ұя салатын, отырықшы, қоныс аударатын және қыстайтын құстарды қоса алғанда, құстардың кемінде 136 түрі кездеседі және сүтқоректілердің 25 түрі мекендейді.
Алматыда республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ ауданы 104 гектар Бас ботаникалық бақ және ауданы 139,5 гектар "Баум тоғайы" мемлекеттік табиғат ескерткіші бар.
Қалада ильмовтар тұқымдасының ағаштары жиі кездеседі: бұлар шегіршіндер, қарағаштар. Қала аудандары бойынша жасыл желектердің жағдайы әртүрлі, Түрксіб ауданында шамамен 35%, Жетісу ауданында 17% ағаш зақымдалған, Алмалы және Бостандық аудандарында ағаштар ең аз зақымданған - шамамен 1 %. Орташа алғанда, қала бойынша ағаштардың шамамен 8% зақымдалған.
2019 жылы Алматының жасыл қоры 2 миллионнан астам ағаштар мен бұталарды құрайды.
2018-2019 жылдары жалпы пайдаланудағы жасыл желектер алаңы
| 2018 | 2019 | |||
| Аудан | Барлығы м2 | м2 Бір адамға | Барлығы м2 | м2 Бір адамға |
| Алатау | 117 000 | 0,52 | 1 145 382 | 4,14 |
| Алмалы | 998 900 | 4,64 | 1 297 632 | 5,98 |
| Әуэзов | 429 800 | 1,5 | 1 544 322 | 5,1 |
| Бостандық | 1 483 900 | 4,47 | 2 291 244 | 6,55 |
| Жетісу | 398 700 | 2,47 | 1 339 140 | 7,89 |
| Медеу | 1 716 000 | 8,55 | 2 852 454 | 13,37 |
| Наурызбай | 6 000 | 0,01 | 1 233 570 | 8,81 |
| Түрксіб | 241 500 | 1,08 | 2 605 818 | 10,87 |
| Алматы бойынша жиыны | 5 385 800 | 3,07 | 14 309 562 | 7,49 |
2019 жылы 4626 апатты ағаш кесілген.
2019 жылы қала бойынша 135 553 ағаш және бұта көшеттері отырғызылды, өткен жылы отырғызылған 6000-ға жуық көшет қалпына келтірілді, гүлзарлар алаңы 110 775 шаршы метрді құрады.
Қаладағы радиациялық жағдайды және атмосфераның жерге жақын қабатының радиоактивті ластануын бақылау күн сайын Сәтбаев көшесі мен Сейфуллин даңғылы ауданындағы екі метеорологиялық станцияда жүзеге асырылды. Бақылаулар 2019 жылы гамма-фонның, гамма-сәулеленудің және радиоактивті түсудің орташа мәндері норма шегінде болғанын көрсетті.
Алматыда 1967 жылдан бастап радиоактивті қалдықтарды көму пункті бар, 2019 жылы онда радиоактивті қалдықтардың көмілуі болған жоқ. Сонымен қалдықтарды көмуге келіп түскен барлық белсенділік 339 терабеккерелді (8824,6 кюри) құрайды.
Алматыда 2019-2018 жылдары тұрмыстық қалдықтарды түзілу және қайта өңделуі
| 2018 | 2019 | |
| Тұрмыстық қалдықтардың түзілуі, мың тонна | 480 | 5,7 |
| Тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу, пайыз | 459 | 11 |
Алматы тұрғындарының 100% — ы қоқыс шығару қызметтерімен қамтамасыз етілген, 2019 жылы қалада 25 қоқыс шығарушы ұйым, ал 2018 жылы 28 жұмыс істеген.
Kazakhstan Wаste Recycling ЖШС-не макулатура мен пластикалық қалдықтарды қабылдайтын 24 пункт орнатылды.
Пластикалық қалдықтарды жинау үшін қаланың контейнерлік алаңдарында 400- ге жуық торлы контейнерлер мен электрондық және электр техникалық қалдықтарды жинау үшін 100 контейнер, ал қаланың мемлекеттік мекемелері мен ұйымдарында пластикалық қалдықтарды, макулатура мен шыны ыдыстарды жинау үшін 700-ден астам экобокс орнатылған.
Алатау ақпараттық технологиялар паркінде жылына 40 мВт сағат өндіретін қуаты 10 кВт фотоэлектр станциясы жұмыс істейді.
Бостандық ауданында Үлкен Алматы өзенінде 12 су электр станциясы орналасқан.
Алматының Әуезов ауданындағы «Медеу» мен Жас натуралистер станциясында суды жылытуға арналған күн батареялары орнатылған.
«Алматы су» МКК тазарту имараттарының аумағында қуаттылығы 430 кВт су электр станциясы орналасқан.
Алматы қаласының табиғи және климаттық ерекшеліктеріне және өнеркәсіп пен көлік шығарындыларына байланысты қала ауасы қатты ластанған. Бұл мәселені шешу үшін қалада газдандыру, ағаш отырғызу және қоғамдық көлікті жаңғырту жалғасуда. 2019 жылы ауаға ластауыш заттар шығарындыларының көлемі 80 мың тонна нормасында 72 мың тоннаны құрады, өнеркәсіптік кәсіпорындардан зиянды заттардың 95,7% ұсталып, залалсыздандырылды.
Алматының проблемасы шағын өзендердің ластануы болып табылады. Бұл проблеманы шешу үшін 2019 жылы үлкен Қарасу және Кіші Қарасу өзендерінің су қорғау белдеулері мен арналарының жекелеген учаскелері және Есентай өзенінің су қорғау белдеуі мен арнасының учаскелері қайта жаңартылды. Су қорғау аймақтары мен белдеулерінің арналарын қайта құру және абаттандыру бойынша жұмыстар ұзындығы 191 километр жағалау сызығында жүргізілді.
Қалада қалдықтардың үлкен көлемі пайда болады, 2019 жылы қалада 455 мың тонна қалдық пайда болды, оның ішінде 51 мың тонна қайталама шикізат қайта өңделді. Тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу үлесін арттыру үшін қайталама шикізатты жинауға арналған арнайы контейнерлер орнатылады. Қалада қайталама шикізат ретінде макулатура, пластик, электрондық және электр техникалық қалдықтар және басқалар қабылданады.
Қалада жаңа жасыл аймақтарды бөлу үшін жер жеткіліксіз, сондықтан қаланың жасыл қорын сақтау жұмыстары жалғасуда. Жалпы пайдаланудағы жасыл желектердің ауданы-бір адамға 3,8 шаршы метр. 2019 жылы кепілдік өтемақы міндеттемелері есебінен 135,5 мыңнан астам көшет отырғызылды.