2018-2019 жылдардағы негізгі ластаушы заттардың ауаға шығарындылары, мың тонна
| 2018 | 2019 | |
| Күкірт ангидриді | 325 | 330,6 |
| Азот тотығы | 105,7 | 122,1 |
| Қатты бөлшектер | 158,5 | 157,1 |
| Тұншықтырғыш газ | 81,8 | 93,4 |
Ауаны негізгі ластаушы заттар энергетика, металлургия, тау-кен, мұнай өңдеу және химия өнеркәсібі салаларында. Барлық шығарындылардың 64%-ы ЖЭС-тен, 23%-ы металлургиядан, 4%-ы мұнай өңдеуден шыққан шығарындылар.
2019 жылы облыс ауасына 720 мың тоннадан астам ластаушы заттар түссе, 2018 жылы 709 мың тоннадан сәл артық ластаушы заттар түскен.
2018-2019 жж. облыстағы шығарындылардың стационарлық көздерінің саны.
| 2018 | 2019 |
| 13 997 | 13 472 |
2018-2019 жылдардағы облыстағы автокөліктерді қолдану жылына қарай саны
| Жыл | Алты жылға дейін | 6-дан 15 жылға дейін | 15 тен 25 жылға дейін | 25 жылдан артық |
| 2018 | 18 532 | 43 379 | 49 575 | 83 647 |
| 2019 | 14 087 | 44 899 | 40 360 | 93 157 |
2015–2019 жж. түрлері бойынша облыстағы автокөліктер саны
| Көліктердің түрі | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
| Жеңіл көлік | 166 026 | 162 862 | 158 397 | 154 177 | 152 654 |
| Жүк көлігі | 21 380 | 21 186 | 20 843 | 20 363 | 19 942 |
| Автобус | 2 328 | 5 143 | 4 985 | 4 723 | 4 532 |
| Тіркеме | 12 051 | 12 090 | 12 158 | 12 276 | 11 957 |
| Мотоцикл | 3 894 | 3 794 | 3 705 | 3 594 | 3 418 |
| Барлығы | 205 679 | 205 075 | 200 088 | 195 133 | 192 503 |
2017-2019 жылдары газбалон қондырғыларын орнатуға берілген рұқсаттардың саны
| 2017 | 2018 | 2019 | |
| Саны | 1 310 | 1 048 | 1 628 |
Облыста ауа сапасына мониторинг Павлодар, Екібастұз және Ақсу қалаларындағы 10 бекетте жүргізіледі.
2018–2019 жылдардағы облыстың ірі қалаларындағы ауаның ластану деңгейі
| Қала | 2018 | 2019 |
| Павлодар | Ластанудың көтеріңкі деңгейі | Ластанудың төмен деңгейі |
| Екібастұз | Ластанудың жоғары деңгейі | Ластанудың төмен деңгейі |
| Ақсу | Ластанудың көтеріңкі деңгейі | Ластанудың төмен деңгейі |
Облыста ауаның жоғары және өте жоғары ластану жағдайлары тіркелген жоқ.
Павлодар және Екібастұз қалаларының тұрғындарын ауаның жай-күйі туралы хабардар ету үшін алты LED-экранда ақпараттар таратылуда.
2015 жылдан бастап облыста өнеркәсіптік нысандардың санитарлық-қорғау аймақтарының шекараларында атмосфералық ауаның ластануына мониторинг жүргізілуде.
2017–2019 жылдардағы өндірістік объектілердің санитарлық-қорғау аймақтарының шекарасындағы мониторинг туралы мәліметтер
| ыыыыыыыы | 2017 | 2018 | 2019 |
| Қамтылған кәсіпорындар саны | 11 | 19 | 6 |
| Өлшемдер саны | 5 000 | 8 500 | 5 892 |
Павлодар алюминий балқыту зауытында агломерациялық цехтың пештеріндегі электр сүзгілерін ауыстыру жұмыстары басталды, бұл шаң шығарындыларын 13%-ға азайтады. Барлығы сегіз сүзгі ауыстырылады.
Өңірдегі ірі зауыттар әкімдікпен жасалған меморандум аясында автоматтандырылған ауа бақылау бекеттерін орнатуда. «Қазақстан алюминийі» АҚ өз санитарлық қорғау аймағында ауа сапасын оптикалық мониторинг жүйесін орнатты. Станция алты параметр бойынша ауаны автоматты түрде талдайды: көміртегі тотығы, азот оксиді және диоксиді, күкірт диоксиді, күкіртті сутегі, шаң. 2021 жылдан бастап бұл технологияны кезең-кезеңімен облыстағы басқа да зауыттарға енгізу жоспарлануда.
Облыс қалаларында ауаның ластануын азайту үшін бұрын қатты отын пайдаланылған облыстағы кейбір әлеуметтік нысандарға 156 электр қазандығы орнатылды.
Облыстағы жер үсті суларының жай-күйіне мониторинг Ертіс, Усолка өзендерінде, Жасыбай, Сабындыкөл, Торайғыр көлдерінде жүргізілді.
2019 жылдағы облыстың кейбір су көздеріндегі судың сапасы
| Су көзі | Класс | Описание |
| Усолка өзені | 1 | Бұл класс сулары суды пайдаланудың барлық түрлеріне жарамды және «өте жақсы» класқа сәйкес келеді |
| Ертіс өзені | 1 | |
| Жасыбай көлі | >5 | Судың сапасы 5-сынып стандартынан асып түседі, «ең нашар» класқа сәйкес келеді. |
| Сабындыкөл көлі | >5 | |
| Торайғыр көлі | >5 |
2018–2019 жж. тұрмыстық -шаруашылық сарқынды суларды ағыз
| 2018 | 2019 | |
| Суды бұру көлемі, миллион м3 | 4,2 | 4 |
Облыста жеті су қоймасы, 398 көл, 130 уақытша бұлақ және шағын өзендер бар, олардың ішінде Шідерті, Өленті, Сілеті, Ащысу, Түңдіқ, Қарасу өзендері маңызды.
2018-2019 жж. кәсіпорындардан ластаушы заттарды ағызу
| 2018 | 2019 | |
| Суды бұру көлемі, миллион м3 | 2 000 | 1 847 |
Облыстың ірі кәсіпорындары
ластанған суларды
мамандандырылған ағынды су
қоймаларына, облыстың ірі
металлургиялық және
энергетикалық кәсіпорындары
суларды лай су қоймаларына
және күл үйінділеріне
бұрады, бұл олардың су
объектілеріне түсуін
болдырмайды. Тазартылған
ағынды сулар Ертіс өзеніне
ағызылады:
• «ЕЭК» АҚ Ақсу электр
станциясы
• «Павлодар-Водоканал»
ЖШС
Қаныш Сәтбаев атындағы Ертіс- Қарағанды каналы Павлодар, Қарағанды облыстарының елді мекендерін және Қарағанды көмір бассейнін сумен қамтамасыз ету үшін салынды. Павлодар облысындағы арнаның ұзындығы 275 шақырымды құрайды.
Облыстың ең ірі су көзі – Ертіс өзені, облыстағы өзеннің ұзындығы 720 шақырымды құрайды. Өзен суын ауыз сумен қамтамасыз ету үшін пайдаланады. Өзендегі судың сапасы «өте жақсы» класқа жатады, өзен сулары суды пайдаланудың барлық түрлеріне жарамды.
Шалғайдағы елді мекендерді сумен қамтамасыз ету, балықтардың мекендеу ортасын жақсарту және ауыл шаруашылығын дамыту мақсатында 2018 жылы Тюлька өзенінің бастауынан Алға ауылына дейінгі арналары қайта жаңғыртылды.
Екі ауыз су тазарту қондырғысының шайынды сулары көктемгі су тасқыны кезінде ғана Ертіске қосылатын Қарамырза көліне құйылады. Ашық көздерге ағызылатын судың сапасы стандартқа сай.
Май ауданы, Қаратерек ауылы ауданында Ертіс өзенінің жағалауын нығайтып, арнасы тазартылды, бұл жайылманың су басу алаңын ұлғайтып, кейіннен жайылмалық шабындықтардың өнімділігін 40-50 %-ға арттыра отырып, 100 000 бас малды жем- шөппен қамтамасыз етеді.
Облыста ерекше қорғалатын аумақтарда жай-күйіне ерекше назар аударуды қажет ететін Жасыбай, Торайғыр, Сабындыкөл және Біржанкөл көлдері бар.
Облыстың жер қоры 12 миллион гектардан астам.
2018-2019 жылдардағы санаттар бойынша жерлердің бөлінуі, мың гектар
| Санаттар бойынша жерлерді бөлу | 2018 | 2019 |
| Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер | 5 906 | 6 196 |
| Елді мекендер жерлері | 1 753 | 1 771 |
| Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жерлер | 129,7 | 130,6 |
| Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері | 357,9 | 357,9 |
| Орман қорының жерлері | 127,5 | 127,5 |
| Су қорының жерлері | 78,9 | 78,9 |
| Босалқы жерлер | 4 117 | 3 809 |
2018–2019 жылдары облыста 61 барлау және тау-кен өндіру кәсіпорны жұмыс істеді. Облыста тас көмірдің көп мөлшері өндіріледі, оны өндіретін ірі кәсіпорындар: «Богатырь Көмір» ЖШС, «ЕЭК» АҚ – «Восточный» карьері, «Майкубен-Вест» ЖШС, «АнгренсорЭнерго» ЖШС, «Гамма Сарыколь» ЖШС, «Гамма Талдыколь» ЖШС».
Облыста түсті және бағалы металдарды өндірумен айналысатындар: «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС, «Майкайнзолото» АҚ, «Альголд» ЖШС.
Облыста минералды суды: «Мойылды санаторийі» АҚ, «Роза» АҚ, «Фирма Алға» ЖШС өндіреді.
2018 жылы облыста 980 мың гектардан астам ауыл шаруашылығы мақсатындағы пайдаланылмай жатқан жерлер анықталып, оның 284,5 мыңы пайдалануға берілсе, 373 мыңға жуығы мемлекет меншігіне өткен. 2019 жылы 478 мың гектардан астам ауыл шаруашылығы мақсатындағы пайдаланылмай жатқан жерлер анықталып, оның 150 мыңы мемлекет меншігіне өтсе, 115 мыңы нысаналы мақсаты бойынша пайдаланыла бастады.
2014–2019 мемлекет меншігіне қайтарылған жж. ауыл шаруашылығы жерлерінің саны, мың га.
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
| 157 | 129 | 217 | 232 | 140 | 150 |
2018-2019 жылдардағы кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру көлемі
| 2018 | 2019 | |
| Құм | 331,7 | 492,7 |
| Құм-қиыршықтас қоспасы | 883 | 756 |
| Балшық | 40,5 | 107 |
| Әктар | 2 169,6 | 769 |
| Тұз | 75,5 | 399,7 |
Жыл сайын көктемгі және күзгі кезеңде облыстағы ауыр металдардың құрамы бойынша топырақтың мониторингі жүргізіледі, 2018-2019 жылдары Павлодар, Екібастұз, Ақсу қалаларында және Ақтоғай, Железин, Ертіс , Кашырр, Лебяжі, Май, Успен және Шарбақты аудандарының ауылшаруашылығы алқаптарының аумақтарында мониторинг жүргізілді.
2019 жылы топырақтағы ауыр металдардың құрамы бойынша топырақ мониторингінің нәтижелері, максималды концентрациялар, килограммына миллиграмм
| Хром | Қорғасын | Мырыш | Мыс | |
| Шекті жол берілген концентрация | 6 | 32 | 23 | 3 |
| Павлодар | 1,1 | 30,8 | 20,3 | 0,17 |
| Ақсу | 6,4 | 25,9 | 10,1 | 0,62 |
| Екібастұз | 0,11 | 17,4 | 6 | 0,38 |
| Облыстағы ауылшару ашылық жерлері | 0,44 | 23,4 | 15,8 | 1,8 |
Облыста төрт ерекше
қорғалатын табиғи аумақ
бар:
• «Ертіс Орманы»
мемлекеттік орман табиғи
резерваты
• Баянауыл мемлекеттік
ұлттық табиғи паркі
• «Ертіс өзенінің алқабы»
республикалық маңызы
бар мемлекеттік табиғи
қорықшасы
• «Қызылтау» мемлекеттік
зоологиялық қорықшасы
Облыста 265 балық шаруашылығы су қоймасы бар. Жыл сайын облыстың су айдындарының биоәртүрлілігін қалпына келтіру мақсатында балықтандыру жұмыстары жүргізіледі. 2018 жылы Сабындыкөл және Жасыбай көлдерінде сазан шабақтарымен, 2019 жылы Біржанкөл және Торайғыр көлдерібалықтандырылды.
2019 жылдағы облыстағы кейбір құстардың саны
| Түрі | Саны |
| Қаз | 40 000 |
| Қасқалдақ | 155 000 |
| Үйрек | 902 000 |
| Құр | 13 000 |
| Шіл | 43 000 |
| Балшықты | 84 000 |
| Бөдене | 19 000 |
| Көгершін | 70 000 |
Облыста кәсіптік жануарлардың 20-дан астам және құстардың 60-тан астам түрі мекендейді немесе кездеседі. Облыста мекендейтін құстардың 14 түрі мен жануарлардың екі түрі Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген.
2018–2019 жылдары мемлекеттік орман қорының аумағы, гектар
| Жыл | 2018 | 2019 |
| Барлық аудан | 478 700 | 261 600 |
| Орманмен көмкерілген аудан | 478 700 | 267 000 |
2018–2019 жылдардағы облыстың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының аумағы, гектар
| 2018 | 346 400 |
| 2019 |
Облыста 9,4 миллион гектар аңшылық алқабы бар, онда 33 аңшылық шаруашылығы орналасқан.
2019 жылдағы облыстағы кейбір жануарлар түрінің саны
| Түрі | Саны |
| Бұлан | 150 |
| Марал | 250 |
| Теңбілбұғы | 24 |
| Қабан | 400 |
| Қасқыр | 170 |
| Қарсақ | 7 000 |
| Ондатра | 10 000 |
| Ермексаз | 1 700 |
| Тиін | 10 000 |
| Борсық | 4 500 |
| Елік | 3 000 |
| Қоян | 40 000 |
| Түлкі | 13 000 |
| Суыр | 13 000 |
| Дала сасықкүзені | 10 000 |
Облыста соңғы бес жылда орманды қалпына келтіру жұмыстарының арқасында орман алқаптары 1,5 мың гектарға ұлғайды. Тек 2019 жылдың өзінде орман қоры аумағында 30 гектардан астам алқап отырғызылды. Сондай-ақ, түрлі акциялар аясында облыста жол жиектері мен балалар білім беру ұйымдарының аумақтарына түрлі ағаштар мен бұталар отырғызылуда.
Облыстағы радиациялық жағдайды және атмосфераның беткі қабатының радиоактивті ластануын бақылау күн сайын Ақтоғай, Баянауыл, Ертіс, Павлодар, Шарбақты, Екібастұз, Көктөбе қалаларындағы жеті метеорологиялық станцияда жәнеПавлодар, Ақсу және Екібастұз қалаларындағы атмосфералық ауаның ластануын бақылайтын төрт автоматты бекетінде жүргізілді. Бақылаулар 2018–2019 жылдардағы гамма-фонның, гамма- сәулеленудің және радиоактивті түсудің орташа мәндері қалыпты диапазонда болғанын көрсетті.
Облыс аумағындағы Май
ауданында «Ұлттық ядролық
орталық» РМК-ға тиесілі екі
ғылыми-зерттеу кешені бар:
- «Байкал-1» зерттеу
реакторларының кешені
- "ИГР"зерттеу реакторлық
кешені.
Сондай-ақ иондаушы
сәулелену көздерін және
радиоактивті қалдықтарды
қабылдау және ұзақ сақтау
алаңы бар.
Облыста 336 қоқыс полигоны бар, оның төртеуінің санитарлық- экологиялық нормаларға сәйкестігі туралы құжаттары бар.
2018–2019 жж. облыста өндірістік қалдықтардың түзілуі, қайта өңделуі және кәдеге жаратылуы
| Жыл | Түзілген қалдықтар, миллион тонна | Олардың ішінде, пайдаланылды және қайта өңделді, процент |
| 2018 | 196,5 | 22 |
| 2019 | 200 | 23 |
2018–2019 жж. облыста тұрмыстық қалдықтардың түзілуі, қайта өңделуі және кәдеге жаратылуы
| Жыл | Түзілген қалдықтар, мыңтонна | Олардың ішінде, пайдаланылды және қайта өңделді, процент |
| 2018 | 117,3 | 8 |
| 2019 | 650 | 15 |
Облыста құрамында сынап бар шамдарға арналған 200 контейнер, пластикалық қалдықтарға арналған 586 контейнер, электронды қалдықтарға арналған 20 контейнер орнатылды. Облыстағы білім беру ұйымдарында қалдықтарды бөлек жинауға арналған 2 мың контейнер орнатылған. Екібастұзда 2019 жылы 200 жабық еуро контейнері орнатылды.
Облыста қалдықтарды жинау, өңдеу және кәдеге жаратумен айналысатын 10 кәсіпорын бар.
Павлодарда «Спецмашин» ЖШС пластик қалдықтарын өңдеп, түйіршіктерге айналдырады, олар қоқыс дорбаларын, тротуар плиталарын және бордюрлерді өндіруде қолданылады. «Екібастұзкоммунсервис» ЖШС аумағында қуаттылығы жылына 40 мың тоннаға дейін қалдықтарды сұрыптау желісі жұмыс істейді. Ақсу қаласында сұрыптау желісі салынуда, «Виктория» ЖШС қалдықтарды қайта өңдеу үшін Павлодар қаласына жөнелтумен Ақсуда қазірдің өзінде сұрыптауда. Тереңкөл ауданында аудандық полигон аумағына пластикалық бөтелкелерге арналған контейнерлер мен қолмен пресс орнатылып, шыны ыдыстар мен макулатуралар да жиналуда. 2020 жылы полигонға сұрыптау желісін орнату жоспарлануда.
2019 жылы «Агроөнеркәсіптік кешен субъектісі инвестициялық салымдар кезінде жұмсалған шығындардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау» бағдарламасы аясында орталықтандырылған қуат көзіне қосылу мүмкіндігі жоқ облыстың мар шаруашылығы учаскелерінде және шаруа қожалықтарында 720-дан астам күн батареялары орнатылды.
Облыстың Железин ауданында күннен қуат алатын 98 автономды көшелерді жарықтандыру кешені орнатылды.
Успен ауданындағы «Галицкое» ЖШС әрқайсысының қуаты 1 МВт болатын «NEGMicon 1000/60» типті екі неміс жел қондырғысын сатып алды.
«KSP Steel» ЖШС тұрмыстық ауыз суды жылытуға арналған екі электр қазандығын ауыстыратын GSHP-130 маркалы жылу сорғы қондырғысын енгізу бойынша жұмыс жүргізуде. Жылу сорғысы құбырилемдейтін пештің салқындату жүйесінің айналмалы суын пайдаланады.
2018 жылы Ақсу қаласының әкімдігімен «Ақсу» балалар эко- техорталық» МКҚК хайуанаттар бағы мен биовегетариатының ғимараттарын жер асты суларын жылыту үшін екі жылу сорғы қондырғысы орнатылды.
Павлодарда жаяу жүргіншілердің қатысуымен болатын жол-көлік оқиғаларының алдын алу үшін мектептер жанындағы жаяу жүргіншілер өткелдерінде күн батареялары арқылы жұмыс істейтін стробоскоптар орнатылды.
Ауылдық жерлердегі тұрмыстық
қалдықтар үйінділері экологиялық
талаптарға сай емес. Облыста 336
ауылдық полигон бар, оларды
полигондар қатарына жатқызуға
болмайды, бірақ заманауи заңнамада
қалалық және ауылдық полигондар
арасында градация жоқ. Мәселені шешу
үшін облыс әкімдігі Қазақстан
Республикасы Экология министрлігіне
мынадай ұсыныстар жолдады:
- ауылдардағы қолданыстағы
полигондарды тіркеу тәртібін
жеңілдету
- шағын (халық саны бес мың адамға
дейін), орта (10 мың адамға дейін) және
ірі (50 мың адамға дейін және одан да
көп) елді мекендер үшін полигондар
құрылысының техникалық жобаларын
әзірлеуді жеделдету.
Облыста алты миллиард тоннаға жуық өнеркәсіп қалдықтары жинақталған, оның 90 пайызы тау-кен және көмір өнеркәсібінің, 10 пайызы жылу энергетикасы мен металлургияның қалдықтары. Қалдықтарды сақтау өңір үшін үлкен мәселе, оны шешу үшін Экологиялық технологиялардың құзыретті орталығы құрылған. Орталық 2019 жылы энергетикалық компаниялардың негізгі қалдықтары болып табылатын күл мен қожды қайта өңдеу бойынша шағын және орта кәсіпорындар кластерін орналастыра отырып, Ақсу қаласында өнеркәсіп алаңын дамыту тұжырымдамасын әзірледі.
Өңірде ауаға көп мөлшерде ластаушы заттарды шығаратын ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың саны өте көп және шығарындылар жалғасуда. Мәселені шешу үшін ауаны бақылаудың заманауи қондырғылары орнатылуда, 2019 жылы шығарындыларды жылына 3000 тоннаға азайтуға бағытталған бес жылдық кезеңге экологиялық жағдайды жақсарту жөніндегі іс- шаралар жоспары әзірленді. Сондай-ақ ластаушы заттардың тізбесін, ластағаны үшін төлемдерді ұлғайтуға және жоспардан тыс тексерулер жүргізуге және бұзушылықтар үшін әкімшілік жазалардың көлемін ұлғайтуға мүмкіндік беретін заңнамаға өзгерістер енгізу бағытында жұмыстар жүргізілуде.
«Химпром» зауытының аумағы мен Былқылдақ ағынды су қоймасы сынаппен ластанған. Мәселені шешу мақсатында 2002-2004 жылдары ұзындығы 3,5 шақырымнан асатынсүзуге қарсы шымылдырық салу тазарту жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ «Павлодар қаласының Солтүстік өндірістік аймағы ауданында 2005-2020 жылдарға арналған сынап мониторингінің бағдарламасы» әзірленді, мониторинг нәтижесінде сынаппен ластанған алты орталық анықталды. 2017 жылы мониторинг бағдарламасы түзетіліп, 2025 жылға дейін ұзартылды. 2019 жылы мониторинг аясында топырақтың, атмосфералық ауаның, жер үсті және жер асты суларының, сондай-ақ биологиялық сынамалардың 300-ге жуық сынамасы алынды. Зерттеу хаттамаларына сәйкес сынаптың артық концентрациясы табылған жоқ. Сондай-ақ 2019 жылы «Бұрынғы No6 сорғы станциясынан Былқылдақ су қоймасына дейінгі жолдың батыс жағына тереңдігі 20 м өтпейтін шымылдық салу» жобасының сметалық құжаттамасы әзірленіп, жобасы сараптамаға жіберілді. Сынаптың ластануын химиялық жолмен тазарту үшін Denite препараты сынақтан өтті. Препарат сынап қосылыстарын белсенді түрден байланысқанға түрлендіретіні дәлелденген, яғни топырақ сынап алынбай тазаланады.