Оңға жылжытыңыз
Бөлімді шарлау
Энергетика «лас» сала болып есептеледі. Қазақстандағы электр станциялары игерілетін отынды көп пайдалануымен және ілеспе газды жағуымен барлығы күрделенеді. Ал соңғы 10 жылда жағылған ілеспе газдың көлемі 1,7-ден 0,6 миллиард текше метрге дейін азайса, қазандықтардың пайдаланатын көмір мен мазут мөлшері аз да болса өсуде. Жаңартылатын энергетика қоршаған ортаға әсерді азайтуға ықпал етеді: соңғы бес жылда «таза» электр энергиясын өндірудің жалпы көлемі 0,59-дан 2,4%-ға дейін өсті және өсуде Энергетика Қазақстан өзінің электр энергиясына деген қажеттілігін толығымен қанағаттандырады және оны басқа елдерден сатып алудың қажет етпейді 2013 120 100 80 60 40 20 0 год 2019 Өндіру Тұтыну Электр энергиясының көп бөлігі қазба отындарын пайдаланатын электр станцияларымен өндіріледі. 2018 2017 2016 2015 2014 89,3 91,6 90,8 92,3 97,8 103,2 105,2 91,9 93,9 90,8 94,1 102,3 106,8 106 Қазақстан өзінің электр энергиясына деген қажеттілігін толығымен қанағаттандырады және оны басқа елдерден сатып алудың қажет етпейді 2013-2019 жылдардағы электр станцияларындағы отын шығыны 2013 2019 2018 2017 2016 2015 2014 Мазут, мың тонна Көмір, млн тонна 60,4 62,1 61,9 59,6 61,4 55,9 63,9 386,2 391,8 442,9 445,2 242,8 210 244,2 5 509,2 5 779,0 5 649,0 5 791,7 5 872,8 5 957,2 4 858,1 2019 жылы мұнай өндіру рекордтық көрсеткішке жетіп, 90,5 миллион тонна болса, 2018 жылы 90,4 миллион тонна өндірілді. Теңіз, Қашаған, Қарашығанақ кен орындары өндіріске ең көп үлес қосты Теңіз Қашаған Қарашығанақ 30 20 10 0 Кен орыны нефть, млн тонн 2018 2019 2018 2019 2018 2019 28,6 29,8 13,2 14,1 12,2 11,3 2019 жылы өндірілген мұнайдың 72 миллион тоннадан астамы басқа елдерге экспортталып, 17 миллион тоннадан астамы қазақстандық кәсіпорындарда өңделген. 2018 жылы мұнай 2019 жылмен салыстырғанда 4,4%-ға аз өңделген Қазақстанның негізгі мұнай өңдеу зауыттары және 2019 жылғы мұнай өңдеу көлемі Мұнай өнеркәсібі ел нарығын битуммен қамтамасыз етеді. Полипропиленмен қамтамасыз ету үшін арнайы өндірістік кешен салынуда, оны іске қосу 2021 жылға жоспарланған. Ал 2026 жылы қуаттылығы жылына 1,3 миллион тонна полиэтилен өндіретін кешенді іске қосу жоспарлануда. 2018 жылмен салыстырғанда 2019 жылы авиакеросин, дизель отыны, бензин, мазут өндірісінің қосындысы 9,5%-ға өсті. «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС «Петроқазахстан Ойл Продактс» ЖШС «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС «Конденсат» АҚ «Caspi Bitum» БК» ЖШС тонн а тонн а тонн а тонн а тонн а 5 200 000 5 400 000 5 300 000 151 200 885 900 2019 жылы табиғи газды игеру де жоғарлаған. Екі жыл ішінде (2018 және 2019 жылдары) Қазақстанда алты миллион тоннадан астам сұйытылған газ өндірілді. 2016-2019 жылдар аралығында Қазақстанда уран өндіру Газды игеру көлемі Тауарлық газды өндіру Тауарлық газды тұтыну Тауарлық газды экспорттау Тауарлық газдың халықаралық транзиті 2019 жылы рұқсатсыз жағылған ілеспе газдың көлемі шамамен миллион 21 текше метрді құрап, миллион 400 теңгеден астам шығын өтелді. Көмірсутектерді барлау және өндіру процесінде ілеспе газды жағу ластаушы көздердің бірі болып қала береді. Алауда жағылатын газдың көлемін азайту үшін өндіруші компаниялар ілеспе газды кәдеге жарату, сондай-ақ оны электр энергиясын өндіру, қабат қысымын арттыру үшін қабатқа айдау және технологиялық қажеттіліктер үшін пайдалану бағдарламаларын әзірлеуі қажет. 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 3 2,5 2 1,5 1 0,5 3,1 2,7 1,8 1,7 1,3 1,2 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,9 1 1 Соңғы жылдары нарықта уранның артық ұсынысы байқалады, бұл оның бағасының төмендеуіне әкелді. Бұл тек тау-кен өндірісін ғана емес, сонымен қатар уран өнімдерін өндіруді және одан әрі өткізуді ынталандырады. 2014 жылдан бері «Уранды байыту орталағы» ЖАҚ қазақстандық-ресейлік кәсіпорнының жұмысының арқасында Қазақстанға ресейлік уранды байыту қызметтері қолжетімді болды. 2017 жылдың маусым айында ядролық отын өндіруге арналған отын құрастырмаларын шығаратын зауыт салу туралы шешім қабылданды, зауытты іске қосу 2020 жылға жоспарланған. 25 20 15 10 0 жыл Мың тонна 2016 2017 2018 2019 24,7 23,4 21,6 22,7 Газдандыру ауадағы ластаушы заттардың мөлшерін азайтуға мүмкіндік береді. 2017- 2019 жылдар аралығында газдандыру деңгейі төрт жарым пайызға өсіп, ел халқының елу пайызынан астамын құрады. Облыстар бойынша халықтың газдандырылу деңгейі Облыс атауы 2018 ж 2019 ж Маңғыстау Атырау Алматы қ. Батыс Қазақстан Ақтөбе Қызылорда Түркістан Шымкент қ. Жамбыл Қостанай Алматы Шығыс Қазақстан Елдегі барлығы 99 98,4 98,2 95,5 88,5 64,2 54,7 92 75,3 55,2 39,2 0,7 49,6 99 99,6 98,8 96,2 90,1 64,5 58,3 92,1 88,6 56 39,4 1,2 51,5 2018 2019 ЖЭК электр энергиясын өндіру көлемі, /с миллиард кВт ағ Электр энергиясын өндірудің жалпы көлеміндегі ЖЭК үлесі, % 2 1 0 1,35 1,3 2,4 2,3 2020 жылдың ақпан айында Қазақстанда жалпы қуаты 1000 МВт-тан асатын жаңартылатын энергия көздерінің 91 нысаны жұмыс істеді Жаңартылатын энергия көздерін дамыту үшін аукциондарды ұйымдастыру және өткізу және жаңартылатын көздерден электр энергиясын орталықтандырылған сатып алу-сату қағидалары жетілдірілуде. 2018 жылы жаңартылатын энергия көздерінен алынатын электр энергиясына тіркелген тарифтер мен лимиттік аукциондық бағаларды айқындау қағидалары және жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың тізбесін қалыптастыру қағидалары бекітілді. Жаңартылатын энергия нарығы Еуропалық қайта құру және даму банкі, Азия даму банкі, IRENA халықаралық жаңартылатын энергия агенттігі, Дүниежүзілік банк, БҰҰ Даму бағдарламасы, USAID, NREL Америка ұлттық зертханасы, Eni, General Electric, Shell және т.б.компаниялар сияқты ірі инвесторлармен өзара әрекеттесу арқылы құрылуда. 2018 жылы жаңартылатын энергия көздеріне инвестиция түрінде шамамен жүз миллиард теңге тартылды. 2019 жылы ЭКСПО-2017 көрмесінде ұсынылған 65 технология, 2018 жылы 39 технология енгізілді. Бұлар мысалы, Алматы облысында күн- жел электр станциясын орнату сияқты ірі жобалармен қатар, шағын, бірақ қызықты ақылды орындықтар орнату сияқты жобалар. 2019 жылы өңірлердегі жаңартылатын энергия көздері нысандарының саны Облыс Жобалар Ақмола облысы Алматы облысы Шығыс Қазақстан облысы Жамбыл облысы Қарағанды облысы Бекітілген қуаты, МВт Саны Бекітілген қуаты, МВт Саны Бекітілген қуаты, МВт Саны Бекітілген қуаты, МВт Саны Бекітілген қуаты, МВт Саны 46 3 154 24 43 6 170 11 101 2 Барлығы 0,03 1 2 1 0,01 1 101 3 100 1 Күн 0 0 134 19 43 5 15 5 0,67 1 Су 46 2 18 4 0 0 54 3 0 0 Жел Қазақстанда жаңартылатын энергетиканы дамыту «таза» энергия үлесін арттыруға мүмкіндік береді. Егер 2010 жылы электр энергиясын өндірудің жалпы көлеміндегі жаңартылатын энергия көздерінің үлесі бір пайыздан аз болса, 2019 жылға қарай ол екі еседен асты. Отандық жаңартылатын энергетика технологиялары «Қуаттылығы 500 кВт бөгетсіз тиімді шағын су электр станциясы» жобасы, авторы - Альмира Жилкашинова. Оны жүзеге асыру, Риддер қаласындағы Кедровка (ШҚО) өзенінің бойында жоспарланған. «СН-62 маркалы жылу сорғысы» жобасы, авторы - Алимгазин Алтай Шурумбаевич. Технологияны Қостанай және Алматы облыстарының әкімдіктері күн энергиясын пайдаланып суды тікелей жылытуға енгізген. Технология ыстық сумен және маусымдық жылумен қамтамасыз етеді, энергияны 80% дейін үнемдейді. П«Болотовтың айналмалы жел турбинасы» жобасы, авторы - Болотов Альберт Васильевич. Қостанай облысындағы «Экопарк» жеке кәсіпкерлігінің аумағында қуаттылығы 5 кВт жел қондырғысы орнатылған. Жобаның құны 2,7 млн ​​теңгені құрайды . «Гелиоколлекторларын пайдаланатын гелиоқазандықтары» жобасы, авторы – Дияз Байсейітов. «Казатомпром» « ҰАК» АҚ орнатуды жоспарлап отыр, жылына алты миллион теңге үнемделеді деп күтіледі. 2018-2019 жылдары табиғи газды игеру және өңдеу Табиғи уранның әлемдік қорының 14%-ы Қазақстанда, 2009 жылы еліміз оны өндіруден әлемде бірінші орынға шықты. Атом саласы Қазақстанда 100% уран өндіретін «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ кәсіпорындарымен ұсынылған. 2018 2019 100 000 90 000 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 млн м 3 жыл 90 000 55 500 33 300 15 100 19 200 78 300 56 400 33 100 16 300 19 500
Интерактивті баяндаманы Еуропалық комиссия, БҰҰ Қоршаған орта жөнiндегi бағдарламасы, Зой экологиялық желісінің қолдауымен Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі жасады.