Оңға жылжытыңыз
Бөлімді шарлау
2015 жылдан бастап ластаушы заттардың ауаға шығарындыларының көлемінің артуы байқалады. Бұл экономиканың өсуімен және ескірген экологиялық емес технологиялары бар кәсіпорындардың көптігімен байланысты. 2018 жылы атмосфералық ауаға 2,4 миллион тоннаға жуық ластаушы заттар шығарылды, 2019 жылы – 1,5 пайызға көп. 2019 жылы 2018 жылмен салыстырғанда үш есе аз болған жоғары және өте жоғары ластану жағдайларының айтарлықтай төмендеуіне қарамастан шығарындылардың өсуі жалғасуда. Ауа Елді мекендердегі ауаның азот диоксидімен, көміртегі тотығымен, күкірт диоксидімен, формальдегидпен, күкіртті сутегімен, қалқымалы заттармен, фенолмен және аммиакпен ластануының жоғары деңгейі жолдағы көліктің артуына, өндірістік кәсіпорындардың көптігімен және елді мекендердің атмосфералық кеңістігінің нашар желдетілуіне байланысты. Газтәріздес және сұйық заттар Қатты заттар «Қазгидромет» РМК 2018 жылы еліміздің 48 елді мекенінде 146 бекетте, ал 2019 жылы 45 елді мекенде 140 бақылау бекетінде ауа мониторингін жүргізді. Сондай-ақ Қазақстанның 46 елді мекеніндегі сегіз ластаушы заттардың атмосфералық ауасының сапасын бақылауға мүмкіндік беретін AirKZ мобильді қосымшасы іске қосылды. 2014-2019 жылдардағы аймақтар бойынша ластауыш заттардың шығарындылары (мың тонна) Өңір 2014 2015 Қазақстан Республикасы Қарағанды облысы Павлодар облысы Атырау облысы Ақтөбе облысы Шығыс-Қазақстан облысы Қостанай облысы Ақмола облысы Солтүстік-Қазақстан облысы Оңтүстік-Қазақстан облысы Түркістан облысы Маңғыстау облысы Жамбыл облысы Алматы облысы Батыс-Қазақстан облысы Қызылорда облысы Нұр-Сұлтан қаласы Алматы қаласы Шымкент қаласы 2258 604 610 109 122 130 104 85 72 60 - 88 38 52 45 31 65 44 - 2180 596 553 111 134 127 92 86 75 69 - 73 42 55 42 30 56 39 - 2016 2272 593 542 167 155 129 99 95 78 72 - 66 52 50 43 30 62 39 - 2017 2358 599 610 177 169 129 115 87 76 - 68 63 52 43 42 28 59 41 - 2018 2447 588 709 172 158 131 124 85 76 - 30 66 52 50 48 26 56 43 33 2019 2483 641 721 164 137 129 131 77 75 - 33 65 56 48 41 24 65 46 30 2018-2019 жылдары атмосфераға шығарындылары ең көп 1. Павлодар 2. Қарағанды 3. Атырау 4. Ақтөбе 5. Шығыс-Қазақстан 2018 жылы кәсіпорындар мен жеке кәсіпкерлермен ауаға шығарылатын ластаушы заттардың 93% 2018 ж 2019 ж 79,2% 79,6% 2018 ж 2019 ж 20,8% 20,4% —күкірт диоксиді; — азот оксидтері; — көміртегі оксидтері; —күкіртсутек. — ұшпа органикалық қосылыстар; — шаң және күл (қатты заттар); Ауаны ластайтын негізгі заттар: 2018-2019 жылдары қорғасын, марганец, мыс оксиді, күкірт қышқылы, мышьяк, хлор және сынап сияқты қауіпті және спецификалық заттар ауаға түсті. Бұл заттардың шығарындылары нормадан аспады. 2013-2019 жылдардағы негізгі ластауыш заттардың жан басына шаққандағы шығарындылары, адамға килограмм Атауы Күкірт диоксиды Көміртегі тотығы Азот тотықтары Ұшпа органикалық қосылыстар (ҰОҚ) Көмірсутектер (ҰОҚ есепке алмағанда) Аммиак 2014 2015 42,2 27,7 14,8 6,6 3,6 0,1 40,5 25,7 13,9 6,0 3,8 0,1 2016 43,1 26,6 13,9 5,6 3,5 0,1 2017 43,6 27,3 14,7 4,8 2,5 0,1 2018 45,9 26,1 14,9 5,0 1,9 0,1 201 3 42,6 26,8 14,6 5,4 5,6 0,1 2019 47,8 26,4 17,0 8,6 6,9 0,1 2013–2019 жылдардағы аудан бірлігіне шаққандағы негізгі ластаушы заттардың шығарындылары, шаршы километрге тонна 2019 жылы Қазақстанда ұйымдастырылған ауаға шығарындылары бар 1651 нысан болды. 2018 жылы осындай 1627 нысан болған. Барлық тіршілік иелерін қорғайтын озон қабаты әртүрлі еріткіштер, салқындатқыштар, көбіктендіргіш және майсыздандырғыштар, аэрозольдардағы пропелленттер, өрт сөндіргіштер (галондар) және ауылшаруашылық пестицидтері (метилбромид) әсерінен бұзылуға бейім. Озон қабатын бұзатын заттарды тұтыну, озон бұзатын қаситетіне тонна Атауы Гидрохлорфторкөміртегілер Бромхлорметан Метилбромид Барлығы: 2014 2015 24,8 0 6 30,8 12,11 - 0 12,11 2016 4,96 0 0 4,96 2017 6,822 0 0 6,822 2018 7,15 - - 7,15 201 3 83,32 2,3 19 104,62 2019 0,28 - - 0,28 Қазақстандағы ауа сапасы атмосфераның ластануының кешенді индексіне (АЛИ5) сәйкес бағаланады – ол қауіптілік сыныбын ескере отырып, рұқсат етілген ең жоғары концентрациясы бар бес зат бойынша есептеледі. AЛИ5 сәйкес 2018–2019 жылдарға арналған қалалардағы ауаны бағалау Ластанудың жоғары деңгейі (АЛИ — 7-13) Ластанудың көтеріңкі деңгейі (АЛИ — 5-6) Ластанудың төменгі деңгейі (АЛИ — 0-4) Нұр-Сұлтан, Қарағанды, Теміртау, Ақтау, Атырау, Ақтөбе, Балқаш, Өскемен, Жезқазған, Алматы, Екібастұз, Петропавловск, Бейнеу кенті. Көкшетау, Талдықорған, Күлсары, Семей, Зыряновск, Орал, Ақсай, Жаңаөзен, Тараз, Жаңатас, Қаратау, Шу, Қостанай, Риддер, Павлодар, Ақсу, Түркістан, Кентау, Шымкент, Қызылорда, Сарань, Глубокое кенті. Степногорск, Рудный, Арқалык, Жетіқара, Лисаковск, «Бурабай» КФМС, Щучье-Бурабай курорттық аймағы Ақай, Төретам, Қарабалық, Қордай, Январцево кенттері. Қаратау, Шу, Түркістан, Кентау қалалары және Қордай кенті Атбасар, Ақтау, Құлсары, Семей, Тараз, Көкшетау, Степногор, Талдықорған, Қостанай, Рудный, Жаңаөзен, Петропавл, Жаңатас, Орал, Ақсай, Қызылорда, Екібастұз, Алтай, Ақсу, Павлодар, Саран, Риддер қалалары сипатталады. Глубокое, «Бурабай» КФМС, Щучье-Бурабай курорттық аймағы, Ақай, Төретам, Қарабалық, Бейнеу, Январцево Егер шығарындылар нәтижесінде бір немесе бірнеше заттардың концентрациясы осы деңгейді екі тәуліктен астам сақтай отырып, бір реттік шекті рұқсат етілген концентрациядан 20–29 есе асып кетсе; немесе сегіз сағат немесе одан да көп уақыт бойы осы деңгейді сақтай отырып, 30–49 рет; немесе бір реттік анықтау кезінде 50 немесе одан да көп есе артқан кезде, «экстремалды жоғары ластану» (ЭЖЛ) термині қолданылады. 2018 жылы 2777 жоғары ластану және 241 экстремалды жоғары ластану жағдайы тіркелді. 2019 жылы жоғары ластанудың 897 жағдайы, экстремалды жоғары ластанудың 60 жағдайы тіркелді. Егер ластаушыларды шығару нәтижесінде бір немесе бірнеше заттардың концентрациясы біржолғы шекті жол берілген концентрациядан 10 немесе одан да көп есе асып кетсе, «жоғары ластану» (Ж ) термині қолданылады. Л 2019 жылы елді мекендердегі ауа сапасының көрсеткіштері нашарлады. 2018 жылы ауа сынамаларының 2,8%-ы гигиеналық нормаларға сәйкес келмесе, 2019 жылы мұндай үлгілердің 3,3%-ы болды. Талдауларды «Ұлттық сараптама және сертификаттау орталығы» АҚ жүргізді: https://nce.kz/ Нұр-Сұлтан, Қарағанды, Теміртау, Атырау, Ақтөбе, Балқаш, Өскемен, Жезқазған, Алматы, Шымкент. 2016–2019 жж. Қазақстан қалаларында ЖЛ және ЭЖЛ жағдайларының саны Ақтау Актөбе Нұр-Сұлтан Атырау Балқаш Жезқазған Қарағанды Теміртау Өскемен Жетіқара Петропавловск - 67 - - 5 - 1 - - - 477 - 235 - - 4 - 14 12 - - 2563 2016 ж 2017 ж 2018 ж 2019 ж ЖЛ ЭЖЛ - 3 - 75 1 - - - 18 - 1 - 141 - 357 13 - 45 3 419 1 11 ЖЛ ЭЖЛ - - - 177 - - - - 64 - - 5 7 2 1102 8 7 114 2 1530 - - ЖЛ ЭЖЛ - - - 60 - - - - - - - 9 7 4 758 - - 56 61 2 - - ЖЛ ЭЖЛ Ақтөбе облысы Ақтөбе қ. Көміртегі оксиді Көзі Шаралар 2018-2019 жылдардағы ауаның жоғары және экстремалды жоғары ластану жағдайлары ЖЛ және ЭЖЛ жағдайлары Арту еселігі 2018 5 ЖЛ 12,3–12,8 Оның ықтимал себебі - №3 станциядағы көпірдің жабылуына байланысты құрылыс жұмыстарын жүргізіп жатқан жүк көліктері мен кептелісте тұратын жеңіл көліктерден шығатын газдар. Ақтөбе қ. Күкіртсутегі 2019 1 ЖЛ 10 Ақтөбе қ. Ластануды азайту үшін үш ағызу станциясын іске қосу жоспарлануда, сонымен қатар «Ылғалды тосқауыл» жабдығы сатып алынды және орнатылды, суды бұру жүйесінде ИВКАЗ препараты қолданылады. 2019 Күкіртсутегі 6 ЖЛ 12,3–20,8 Қалалық кәріз желілері, кәріздік сорғы станциялары, ауылдың Керпичный кентінің төгіу станциясы, кәріздік сөндіргіш құдықтар; кәріздік тазарту құрылыстары (КТҚ); «Ақбұлақ» АҚ тұнба алаңдары Ақтөбе қ. Күкірт диоксиді 2018 2 ЖЛ 10 Атырау облысы Атырау қ. Мәселені шешу үшін «Павлодар өзен порты» АҚ Атырау қаласының сол жағалауында биотазалауы бар кәріз суларын тазарту имараттарын салуда. 2018 Күкіртсутегі 1102 / 177 Э ЖЛ ЖЛ 10–251 «Тухлая балка» булану алаңдарына тиісті тазартусыз ағызылатын сол зауытынан өнеркәсіптік ағындары жағалау бөлігі, қала өндірістерінен және Атырау мұнай өңдеу Атырау қ. 2019 Күкіртсутегі 758 / 57 Э ЖЛ ЖЛ 0,08–132 Атырау қ. Күкірт диоксиді 2019 3 ЖЛ 130–178 салуда. Атырау қаласының сол жағалауында биотазалауы бар кәріз Мәселені шешу үшін «Павлодар өзен порты» АҚ суларын тазарту имараттарын зауытынан өнеркәсіптік ағындары «Тухлая балка» булану алаңдарына тиісті тазартусыз ағызылатын сол жағалау бөлігі, қала өндірістерінен және Атырау мұнай өңдеу Қарағанды облысы Қарағанды қ. 2018 РМ-2,5 қалқыма заттар 113 ЖЛ 10–20 РМ-10 қалқыма заттар 1 ЖЛ 11 Қарағанды қ. Атмосфераға шығарындыларды азайту үшін «Қарағанды ​​облысы әкімінің аппараты» ММ мен Экология департаменті арасында кәсіпорындардың шығарындыларын азайтуға көмектесетін кешенді іс- шаралар жоспары келісілді. Сондай-ақ ауа райының қолайсыздығы кезеңінде атмосфералық ауаны қорғау мәселелері бойынша өзара іс-қимыл схемасы келісіліп, бекітілді. 2019 РМ-2,5 қалқыма заттар 55 ЖЛ 10–19 Шығарындылардың себебі - пешпен жылытатын жеке сектор, өнеркәсіптік кәсіпорындар және қолайсыз ауа райы жағдайлары. РМ-10 қалқыма заттар 1 ЖЛ 10 Темиіртау қ. Күкіртсутегі 2018 7 ЖЛ 11–19,6 Темиіртау қ. Атмосфераға шығарындыларды азайту үшін «Қарағанды ​​облысы әкімінің аппараты» ММ мен экология департаменті арасында кәсіпорындардың шығарындыларын азайтуға көмектесетін кешенді іс- шаралар жоспары келісілді. Сондай-ақ ауа райының қолайсыздығы кезеңінде атмосфералық ауаны қорғау мәселелері бойынша өзара іс-қимыл схемасы келісіліп, бекітілді. 2019 РМ-2,5 қалқыма заттар 1 ЖЛ 16,8 Ластанудың ықтимал себебі ірі кәсіпорындар: «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Теміртау электрометаллургиялық зауыты» АҚ, «Bassel Group LLS» ЖШС болды, оларда төрт жоспардан тыс тексеру жүргізілді. Тексеру нәтижелері бойынша күкірт диоксиді, азот диоксиді және күкіртті сутегі бойынша шектен шығулар анықталмады, заң бұзушылықтар анықталған жоқ. Күкіртсутегі 6 ЖЛ 10 - 13,7 Күкірт диоксиді Азот диоксиді 1 ЖЛ 10 53 ЖЛ 10 - 1 Ластанудың жоғары болуының себебі желдің төмен жылдамдығында жеке сектордың пешті жылытуынан шыққан түтін. Темиіртау қ. 2019 Балхаш қ. Күкіртсутегі 2018 8 ЖЛ Жезказган қ. Күкіртсутегі 2018 7 ЖЛ Маңғыстау облысы Ақтау қ. Облыстың атмосфералық ауасының сапасын жақсарту үшін, елді мекендердегі жасыл желек алқаптарын ұлғайту жұмыстары жүргізілуде. Взвешенные частицы РМ-10 5 ЖЛ 10,7–13,2 Тек бір автоматты постта ғана жоғары ластану тіркелді, қаланың басқа бөліктеріндегі атмосфералық ауаның талдауы ешқандай шектен шығуды көрсетпеді. Ластану табиғи сипатқа ие. Взвешенные частицы РМ-10 9 ЖЛ 11,6–22,3 Ақтау қ. 2018 2019 Республикалық маңызы бар қала Нұр-Сұлтан қ. Қалқыма бөлшектер (шаң) 2018 1 ЖЛ 12,6 Фторлы сутегі 2018 1 ЖЛ 17,2 Ластану аймағында шығарындыларды тудыруы мүмкін автономды пешті жылытқыштары бар жеке тұрғын үй секторы, көп қабатты тұрғын үйлер мен гараждар бар. Нұр-Сұлтан қ. Фторлы сутегі 2019 4 ЖЛ 10,4–19,7 Электр доғалық дәнекерлеу және фторидті қосылыстары бар электродтармен болатты тұндыру процестері фторлы сутегінің жоғары ластануының ықтимал себебі болуы мүмкін. Нұр-Сұлтан қ. Күкіртсутегі 2019 1529 / 64 Э ЖЛ ЖЛ 10–131,7 «Казцинк» ЖШС ЖШС ӨMK ластануының ең ықтимал көзі болып табылады. Технологиялық жабдықтың қалыпты жұмыс режимінен ауытқу фактілері және қоршаған ортаға эмиссиялардың шектен тыс түсуімен қатар жүретін авариялар тіркелген жоқ. Өскемен қ. Күкіртсутегі 2019 2 ЖЛ 11,7–23,1 Қазіргі уақытта шараларды одан әрі қолдану үшін картаға түсіру арқылы ауаны ластау көздерін анықтау жұмыстары жүргізілуде. Өскемен қ. 2019 жылы санитарлық қорғау аймақтары бар кәсіпорындардың үлесі 95,8% дейін өсті. 2018 жылы бұл үлес 94,2 пайызды құрады. I -санаттағы iрi кәсiпорындар үшiн қоршаған ортаның жай-күйiн жақсарту үшiн ластаушы заттардың шығарындыларына лимиттер белгiленедi. 2015–2019 жылдары І санаттағы кәсіпорындарға арналған ластаушы заттардың жалпы шығарындыларының шегі, млн.тонна 2015 2016 2017 2018 2019 4,5 4,6 4,3 4,2 4,3 0 5 Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімдерін құрудағы жұмыс ЕҚЫҰ, Энергетика министрлігі және Ұлттық Орхус орталығының «Қазақстанда ЛШТТ енгізуге сараптамалық қолдау көрсету» бірлескен жобасы. Оның аясында Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне ЛШТТ бөлігінде өзгертулер мен толықтырулар бар салыстырмалы кесте әзірленді, Ластағыштардың шығарындылары мен көшірілуінің тіркелімін жүргізу қағидаларының жаңартылған редакциясына өзгерістер мен толықтырулар берілді, ауыр металлдар эмиссиясын бағалаудың халықаралық әдәстемесі ҚР заңнамасына сәйкес бейімделді. Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімдері (ЛШТТ) – бұл атмосфераға шығарылатын, су мен топыраққа төгілетін және белгілі бір аумақтан тазарту немесе кәдеге жарату үшін тасымалданатын ықтимал қауіпті химиялық заттар мен ластаушы заттардың экологиялық дерекқоры. «Қоршаған ортаны қорғау ақпараттық-талдау орталығы» ШЖҚ РМК мен ЮНИТАР бірлескен «Тұрақты органикалық ластағыштар туралы есеп беру құралы ретінде Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімдері (ЛШТТ) енгізудің жаһандық жобасы, Қазақстан Республикасы үшін тарату және хабардар ету» жобасы. Жобаның мақсаты – Бұзылуы қиын органикалық ластағыштар (БҚОЛ) және басқа да басым химиялық заттар бойынша қоршаған орта жай-күйі деректерінің дәлдігін қамтамасыз ету, қолжетімділікті жақсарту және халықтың экологиялық мәселелер туралы хабардарлығын арттыру үшін толыққанды жұмыс істейтін ұлттық ЛШТТ енгізу. Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімдері туралы хаттама 2019 жылдың 12 желтоқсанында №279-VІ ҚРЗ Заңымен ратификацияланды. Озонды бұзатын заттарды пайдалануды азайтуға бағытталған жұмыс - озон қабатының жай-күйі және ғылыми зерттеулер туралы ақпарат береді; - озонды бұзатын заттарды қысқарту кестесін орындауда қол жеткізілген прогресс туралы ақпарат береді; - озон қабатын бұзатын заттардың экспорты мен импорты туралы жыл сайынғы есепті ұсынады; Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің жаңа редакциясы озонды бұзатын заттар мен құрамында олар бар өнімдерді ЕАЭО-ға мүше елдерден әкелу мен әкетуді реттеуді, сондай-ақ Озонды бұзатын заттарды тұтыну мемлекеттік кадастрын жетілдіруді көздейді. - Монреаль хаттамасын орындау жөніндегі Хатшылықтың 29/14 шешіміне сәйкес гидрохлорфторкөміртектерді (ГХФК) тұтынуды кезеңділікпен қысқарту жөніндегі іс-қимыл жоспарын Монреаль хаттамасынан аспайтын деңгейге дейін сақтайды. Монреаль хаттамасы аясында Қазақстан Жердің озон қабатын қорғау саласында келесі халықаралық міндеттемелерді орындайды: Озонды бұзатын заттарды (ОБЗ) тұтынуды реттеу, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен жүзеге асырылады - оларды әкелуден, оның ішінде лимиттерді (квоталарды) белгілеуден бастап, ОБЗ пайдалана отырып жұмыстарды орындауға, құрамында ОБЗ бар жабдықтарды жөндеуге, орнатуға, техникалық қызмет көрсетуге рұқсат беруге дейін. Қазақстан Республикасының аумағына Кеден одағына мүше болып табылмайтын елдерден озонды бұзатын заттарды және құрамында олар бар өнімдерді (олардың транзитінен басқа) әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкету қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган берген лицензиялар негізінде жүзеге асырылады. Жеке тұлғалардың озонды бұзатын заттарды жеке пайдалануы үшін (коммерциялық емес мақсатта) жылжытуына тыйым салынады. Қазақстан, Озон қабатын қорғау жөнiндегi Вена конвенциясының, Озон қабатын бұзатын заттар жөніндегі Монреаль хаттамасының қатысушысы болып табылады. Экология министрлігі мен ЮНИДО-ГЭФ «Украинада, Беларусьте, Қазақстанда және Арменияда ОБЗ және ЖҚОЛ кәдеге жаратуды келісілген басқарудың аймақтық демонстрациялық жобасын» бірлескен жобасын іске асыруда, оның мақсаты - ОБЗ және ЖҚОЛ бар ескірген пестицидтерді экологиялық қауіпсіз жоюды ұйымдастыру болып табылады . ГЭФ-тың «ОБЗ-сыз және жаһандық жылыну әлеуеті төмен энергиялық тиімді технологияларды ілгерілету арқылы Қазақстан Республикасында ГХФК-ны кезеңділікпен қысқарту» жобалық құжатын мақұлдау жоспарлануда. 2020 және 2030 жылдар аралығындағы кезеңде тоңазытқыш және климаттық жабдықтарға қызмет көрсету үшін тұтынуды қоспағанда, 2025 жылғы 1 қаңтарға қарай – 0 тонна ОБЗ. 10 8 6 4 2 0 жыл Жоспарланған деңгей, озон бұзу қабілеттілігі тонна 2016–2019 2020 2021 2022 - 2024 7,5 6,0 0,5 3,95 80 60 40 20 0 ГФЕ қысқарту кезеңдері жыл 2020 2029 2034 2036 - әрі қарай 2025 5 35 70 80 85 Атмосфераға шығарылатын қатты, сұйық және газ тәріздес ластаушы заттардың қатынасы 2018-2019 ж. Кейбір мемлекеттік мекемелер мен халықаралық ұйымдардың бірлескен жобасы: 2013-2019 жылдардағы атмосфералық ауаға шығарылған негізгі ластауыш заттардың көлемі Наименование Күкірт диоксиды (мың тонна) Көміртегі тотығы (мың тонна) Азот тотықтары (мың тонна) Құрамында 35-40% кальций оксиді бар көмір күлі (мың тонна) Күйе (мың тонна) Ұшпа органикалық қосылыстар (ҰОҚ) (мың тонна) Аммиак (мың тонна) Көмірсутектер (ҰОҚ есепке алмағанда) (мың тонна) Толуол (тонна) Қорғасын (тонна) Мыс (тонна) Мыс оксиді (тонна) Нафталин (тонна) Бенз(а)пирен (тонна) Мышьяк (тонна) Кадмий (тонна) Дихлорэтан (тонна) Сынап (тонна) 2014 2015 729 479 257 14 8,9 114 2,2 62 2076 699 162,6 - 54,9 23,2 87,7 1,2 0,100 0,2 711 451 243 8,6 7,3 105 2,3 66 2174 636 255 - 54,5 49,6 40,5 1,2 1,2 0,2 2016 768 473 245 8,6 8,0 100 2,5 63 1942 225 218 - 56,2 22,8 13,4 1,3 1,2 0,5 2017 786 492 265 14 8,7 87 2,6 45 2335 255 - 32,9 58,7 24,7 7,9 6,5 1,125 0,3 2018 838 477 272 14 7,6 92 2,5 35 2340 242 - 32,3 61,2 27,9 41,6 0,9 1,1 0,18 201 3 729 458 250 19 8,6 92 2 96 1761 572 166 - 52 35 122 1,3 0,047 0,2 2019 886 488 314 9 6,9 159 2,5 129 2179 390 366 - 61,0 57,8 13,8 0,8 3,3 0,19 2013-2019 жж. ЖІӨ бірлігіне шаққандағы негізгі ластаушы заттардың шығарындылары, 1000 АҚШ долларына килограмм 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 мың тонна жыл 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 1,7 0,27 0,147 0,25 0,155 0,146 0,006 0,19 0,101 1,0 0,20 0,076 1,8 1,1 0,6 0,23 0,238 0,33 0,263 0,005 1,7 1,8 1,8 1,8 1,8 1,0 1,1 1,1 1,1 1,1 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,006 0,005 0,005 0,005 0,005 0,23 Күкірт диоксиды Көміртегі тотығы Азот тотықтары Ұшпа органикалық қосылыстар (ҰОҚ) Аммиак Көмірсутектер (ҰОҚ есепке алмағанда) 0,3 0,2 0,1 0 тонн а жыл 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0,04 0,023 0,04 0,024 0,023 0,001 0,03 0,017 0,03 0,013 0,3 0,1 0,03 0,035 0,06 0,047 0,2 0,001 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,001 0,001 0,001 0,001 0,005 0,04 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Монриеаль хаттамасының Кигали түзетуін раьификациялалау бойынша жұмыстар жалғасуда, оның мақсаты - Жердің озон қабатын сақтауға және ғасырдың соңына дейін жаһандық температураның 0,5°C өсуіне ықпал ететін ГФК өндірісі мен тұтынуын біртіндеп азайту. Сонымен қатар, гидрофторкөміртегін кезеңділікпен қысқарту жоспарланған, 2011-2013 жылдардағы өндіріс және тұтыну деңгейінің базалық желісіне қатысты Қазақстан үшін ГФК кезеңділікпен қысқарту 5 облыс: 2019 жылы 93,2% аулап, залалсыздандырды. Күкірт диоксиды Көміртегі тотығы Азот тотықтары Ұшпа органикалық қосылыстар (ҰОҚ) Аммиак Көмірсутектер (ҰОҚ есепке алмағанда) Атмосфераға шығарындыларды азайту үшін «Қарағанды ​​облысы әкімінің аппараты» ММ мен Экология департаменті арасында кәсіпорындардың шығарындыларын азайтуға көмектесетін кешенді іс- шаралар жоспары келісілді. Сондай-ақ ауа райының қолайсыздығы кезеңінде атмосфералық ауаны қорғау мәселелері бойынша өзара іс-қимыл схемасы келісіліп, бекітілді. Шығарындылардың себебі - пешпен жылытатын жеке сектор, өнеркәсіптік кәсіпорындар және қолайсыз ауа райы жағдайлары.
Интерактивті баяндаманы Еуропалық комиссия, БҰҰ Қоршаған орта жөнiндегi бағдарламасы, Зой экологиялық желісінің қолдауымен Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі жасады.