2018-2019 жылдары облыс ауасына түскен негізгі ластаушы заттар, мың тонна
Зат | 2018 | 2019 |
Күкірт ангидриді | 1,1 | 1,6 |
Азот оксиді | 4 | 3,7 |
Қатты заттар | 1,5 | 1,7 |
Көміртегі оксиді | 3,9 | 5,7 |
Шымкент қаласының ауасын негізгі ластаушыларға - металлургия, энергетика, тау-кен, тау-кен, химия, фармацевтикалық кәсіпорындар мен құрылыс жатады
Стационарлық көздерден қала ауасына ластаушы заттардың 2018–2019 жылдардағы шығарындылары, мың тонна
2018 | 2019 |
33,4 | 31,2 |
2018-2019 жылдардағы шығарындылардың стационарлы көздерінің саны
2018 | 2019 |
5 571 | 5 447 |
Қалалық ауаның ластануын азайту
үшін:
• Еуро-5 стандартының талаптарына
сәйкес келетін және жанармай
ретінде сұйытылған газды
пайдаланатын көліктер саны артуда;
көлік өткізу қабілетін арттыру және
ауыр жүк көліктері үшін қаланың
айналасында айналма жолдар жасау
үшін автомобиль жолдары қайта
салынуда;
• қоғамдық көліктерге жанармай құю
станциялары салынуда;
• қала шетіндегі тұрғын аудандар
газбен қамтамасыз етілді;
• ірі кәсіпорындардағы
шығарындылардың
автоматтандырылған мониторингі
және қаладағы ауа сапасын онлайн
бақылау енгізілуде.
2018–2019 жылдары қала ауасына көліктен шағарылатын ластаушы заттар, мың тонна
2018 | 2019 |
50,8 | 50,6 |
2019 жылы қалаға 300 жаңа Еуро-5 автобусы алынса, 2020 жылы сығылған газ – метанмен жүретін 500 автобус сатып алу жоспарлануда.
2018-2019 жылдардағы Шымкент қаласының ауасының ластану деңгейi
2018 | 2019 |
Көтеріңкі | Жоғары |
Қалада ауаның жоғары және экстремалды ластану жағдайлары анықталған жоқ.
Шымкент қаласы тұрғындарын көгілдір отынмен қамтамасыз ету 92 пайызды құрап отыр. 2019 жылы тұрғын аудандарда газ желілерін салу бойынша екі жобаны жүзеге асыруға қаражат бөлінді.
2018–2019 жылдары қала тұрғындарын орталықтандырылған сумен қамту, адам
2018 | 2019 |
940 230 | 1 029 410 |
Қалада бірнеше өзен бар: Сайрамсу, Қошқар ата, Қарасу, Ақсу, ең ірі өзені – Бадам. Ауыз сумен қамтамасыз ету үшін Бадам су қоймасының суы пайдаланылады.
Бадам өзенінде облыстағы жер үсті суларының жай-күйіне мониторинг жүргізілді. Өзендегі сулардың сапасы 4-класқа жатады, бұл класс сулары тек суару және өнеркәсіптік суды пайдалануға жарамды. Судың сапасына өзеннің су қорғау аймағында орналасқан жеке сектордан ағынды суларды төгу, тұрмыстық қалдықтарды заңсыз тастау және автокөліктерді жуу әсер етеді.
Облыстың жер қоры 116 мың гектардан астам.
2018-2019 жылдардағы санаттар бойынша жерлердің бөлінуі, мың гектар
Жер санаттары | 2018 | 2019 |
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер | 62 613 | 62 608 |
Елді мекендердің жерлері | 37 612 | 37 569 |
Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және басқа ауылшаруашылық емес жерлер | 6 265 | 6 316 |
Ерекше қорғалатын табиғи аумақ | 171 | 171 |
Орман қорының жерлері | 4 330 | 4 330 |
Су қорының жерлері | 1 520 | 1 520 |
Босалқы жерлер | 3 769 | 3 766 |
Жыл сайын көктем мен күзде қалада топырақтағы ауыр металдардың мөлшерін анықтау бойынша мониторинг жүргізіледі.
2019 жылы топырақтағы ауыр металдардың мөлшерін анықтау бойынша топырақ мониторингінің нәтижелері, шекті концентрациялар, килограммға миллиграмм
Металл | Шекті жол берілген концентрация | Максималды мөлшері |
Қорғасын | 32 | 1 460 |
Мыс | 3 | 84 |
Мырыш | 23 | 108 |
Хром | 6 | 1,5 |
2018-2019 жылдардағы кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар
2018 | 2019 |
38 | 32 |
2019 жылы қалада 28 мыңнан астам жапырақты және қылқан жапырақты ағаштардың көшеттері, 47 мың көпжылдық бұталар, 56 600 көпжылдық гүлдер, 939 500 біржылдықтар отырғызылып, 7,2 гектар аумаққа көгалдар отырғызылды. 2019-2023 жылдары отырғызылатын ағаштардың санын тағы 5,5 мыңға көбейту жоспарлануда.
2018-2019 жылдары Шымкент қаласында радиациялық бақылау жүргізіліп, топырақ, су, құрылыс материалдары, жауын-шашын, ауа, тұрғын және қоғамдық ғимараттар, жер телімдері және т.б. зерттелді, зерттеу барысында шекті мөлшерден арту анықталған жоқ. Ауданның гамма-сәулелену деңгейін бақылау және атмосфераның беткі қабатының радиоактивті ластануын бақылау Шымкент қаласының метеорологиялық станциясында жүргізіледі, көрсеткіштер рұқсат етілген нормадан аспады.
Облыста тұрмыстық қалдықтарды өндіру, қайта өңдеу және кәдеге жарату 2018–2019 ж
2018 | 2019 | |
Қалдықтардың пайда болуы, мың тонна | 216 | 224 |
Оның ішінде, пайдаланылғаны және кайта өңделгені | 18,3 | 22,1 |
Шымкент қаласында қалдықтарды жинау және шығарумен 13 кәсіпорын айналысады, қала тұрғындарының 95 пайызы қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару қызметімен қамтылған
Қалада тұрмыстық қалдықтарға арналған екі полигон бар, біреуі жұмыс істеп тұрған және біреуі консервіленген. 2017 жылдан бастап жұмыс істеп тұрған полигон аумағында қуаттылығы тәулігіне 600 тонна қоқыс өңдейтін қоқыс өңдейтін зауыт жұмыс істеп тұр.
Қалада "Ас-Пик", "Тутеев" ЖК, "Ускенбаев Е." ЖК, "Эко Шина" ЖШС қағазды, пластик пен шинаны қайта өңдеуге алады.
«Су ресурстары- маркетинг» компаниясы Шымкентте үш күн электр станциясы мен бір биогаз қондырғысын орнатты.
Қаланың мәселесі – ауаның жоғары ластануы. Мәселені шешу үшін автобус қатынасын дамытудың 2018- 2020 жылдарға арналған кешенді бағдарламасы аясында Еуро-5 санатындағы 300 жаңа автобус сатып алынса, газ қозғалтқышы бар 500 автобус алу жоспарлануда. Жеке секторды газдандыру да жалғасуда.
Қаланың кәріз желілері ескірген, қала тұрғындарының көпшілігінде орталық канализация жүйесі мүлдем жоқ, бұл су қоймалары мен жер асты суларының ағынды сулармен ластануына әкеліп соғады. Мәселені шешу үшін тазарту құрылыстарын салу жоспарлануда. 2019 жылы магистральдық кәріз коллекторларының құрылысының төрт жобасы дайындалды, тағы сегізінің құжаттамасы әзірленуде. Жобаларды жүзеге асыру 35 мың адамды кәріз жүйесімен қамтамасыз етеді. Қаладағы суару желілерінің 20 пайыздан астамының тозығы жеткен және жөндеуді қажет етеді. Мәселені шешу үшін 2019 жылы су тасқыны жағдайларын жою үшін ұзындығы 7,2 шақырымды құрайтын суару арналары салынуда. Қаланың 20 көшесінің бойындағы тағы 51 шақырым науаны қайта жаңғырту жобасын қаржыландыруға сметалық құжаттама әзірленіп, бюджеттік өтінім берілді, ұзындығы 3,86 шақырым Янгичек каналының арнасын күрделі жөндеуден өткізу жоспарлануда.
2019 жылы Шымкент қаласының аумағында 122 өздігінен пайда болатын үйінділер анықталды. Оларды жою бойынша қала әкімдігі мен Экология министрлігі жұмыс кестесін бекітті. «Бірге – таза Қазақстан» акциясы аясында сенбіліктер өткізіліп, полигонға 465 тонна қоқыс шығарылды.
Қала аумағында сақтау қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына зиян келтіретін фосфор мен қорғасын өндірісінің тарихи қалдықтары жинақталған. Өкінішке орай, бұл қалдықтар жеке меншікте, бұл аумақты тазарту мүмкіндігін жоққа шығарады.