Оңға жылжытыңыз
Маңғыстау облысы
2016 2017 2018 20,2 24,7 21,4 27,3 2018-2019 жж. кәсіпорындардан ластаушы заттарды ағызу 2018 1 238 184 2,7 201 9 1 394 589 2,5 Суды бұру көлемі, мың куб метр Ластауыш заттардың көлемі, мың тонна Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінің 75 пайызы және жасанды түрде құрылған Қаракөл көлі облыс аумағында орналасқан. Қаракөл көлі осыдан 45 жыл бұрын осы аттас сордың орнында пайда болған, көл салқындатқыш тоған болып табылады, оған жылытылатын таза теңіз суы құйылады, ол - «Қазатомөнеркәсіп - Маңғыстау атом электр комбинаты" ЖШС жылу станцияларының энергетикалық жабдықтарын салқындату үшін пайдаланылды. Содан кейін салқындатылған су ағызу арнасы арқылы қайтадан Каспий теңізіне түседі. Облыстың жер қоры 16,6 миллион гектарды құрайды Жер санаттары Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер Елді мекендер жерлері Өнеркәсіп және басқа Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері Орман қорының жерлері Су қорының жерлері Босалқы жерлер 2018 5 228 1 098 245,4 223,4 253,2 14,3 9 502 2019 5 199 1 086 251,9 223,4 254,2 11,8 9 539 2018-2019 жылдардағы санаттар бойынша жерлердің бөлінуі, мың га Облыстағы радиациялық жағдайды және атмосфераның беткі қабатының радиоактивті ластануын бақылау күн сайын Ақтау, Жаңаөзен, Бейнеу, Форт-Шевченко қалаларындағы төрт метеорологиялық станцияда, Қошқар-Ата қалдық қоймасында және Жаңаөзен қаласының атмосфералық ауасының ластануын бақылауға арналған екі автоматты бақылау бекетінде жүргізіледі. 2016-2019 жылдардағы ластаушы заттардың шығарындылары Жыл 2016 2017 2018 2019 Шығарындылар, мың тонна 65,8 62,6 65,5 64,5 2019 Өңірдегі атмосфералық ауаны ластаудың негізгі көздеріне мұнай-газ кәсіпорындары, химия, энергетика және өңдеу өнеркәсібі, тау-кен және көлік құралдары жатады.м Өңірдегі ауа сапасын бақылау Ақтау, Жаңаөзен қалалары мен Бейнеу кентіндегі стационарлық бекеттерде, сонымен қатар Қошқар-Ата, Дунга, Жетібай кен орындарында және Баутино кентінде экспедициялық бақылаулар жүргізілді. • 44 газ кен орны; • 3,7 миллион тонна қоры бар екі фосфорит кен орны; • 535 миллион тонна қоры бар 72 мұнай кен орны; Облыста мұнай мен газды барлау және өндірумен айналысатын 26 кәсіпорын бар. Облыста: • 37 миллион ​​тонна марганец қоры бар бір кен орны. • 8,3 миллион тонна қоры бар 25 конденсат кен орны; Ғарыштық мониторинг 2019 жылы облыста 194 рұқсат етілмеген полигонды анықтады, оның 65-і тазаланды және жойылды. 2019 жылға дейін облыста 170 мыңнан астам көлік тіркелсе, оның 93 мыңы аралас бензин-газ немесе газ отынымен жүреді. Облыста 290 жанармай құю станциясы бар. Облыстағы газ құбыры желілерінің ұзындығы 4,5 мыңға жуықтап, тауарлық газды тұтыну 2019 жылы 2,5 миллиард текше метрден астамды құрады. Ақтау, Жаңаөзен және Форт Шевченко қалалары газбен 100 пайыз, ауылдарды газбен қамтамасыз ету 98 пайыздан асқан. Жалпы облыс бойынша газбен қамту 99,8 пайызды құрап отыр. 2018–2019 жж. тұрмыстық -шаруашылық сарқынды суларды ағызу 201 8 1 260 0,65 201 9 720 0,28 Суды бұру көлемі, мың куб метр Ластауыш заттардың көлемі, мың тонна Облыс пайдалы қазбаларға бай - мысалы, көмір, фосфорит, бор, құрылыс тасы, кірпіш саз, керамзит және бетонды саз. Облыста негізінен әктас-қабық тау жыныстары өндіріледі. 2018 жылы тау жыныстарын өндіруге 108 келісімшарт жасалды. 2019 жылы – 112 келісімшарт. 2019 жылы облыста кең таралған пайдалы қазбаларды игеруге 234 келісімшарт және оларды өндіруге тоғыз лицензия тіркелген. Облыста сүтқоректілердің 50-ден астам, құстардың 270-тен астам түрі бар. Облыстағы сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жануарлар түрлерінің санының динамикасы 2016 2017 2018 2019 1 500 1 509 1 523 2 100 1 000 1 000 1 000 800 Жыл Арқар Қарақұйрық 1 900 2 700 3 700 5 900 Киік Каспий теңізінің теңіз жағалауы аймағында алты балық шаруашылығы аймағы бар, бекіре өсіруге арналған екі балық шаруашылығы учаскесі бекітілген, тауарлық бекіре балығын өндіретін кәсіпорындар жұмыс істейді: 2019 жылы 30 тонна өндірілді, тоғыз тонна бекіре балығы сатылды, оның 1,5 тоннасы экспортқа шығарылды. • «Kazakh ossetr ғылыми-өндірістік кәсіпорны» ЖШС • «Қазақ бекіресі» ЖШС Облыста 2018-2019 жылдары тұрмыстық қалдықтарды өндіру, сұрыптау және қайта өңдеу 2018 2019 182,3 188,3 1,42 33,8 Жыл Пайда болған қалдықтар, мың тонна Өндірілген қалдықтардан сұрыпталғаны және қайта өңделгені, пайыз 2018 жылдың мамыр айында Мұналы ауданының Батыр ауылында қуаттылығы 2 МВт болатын бірінші күн электр станциясы іске қосылды. Маңғыстау ауданы Шетпе ауылында қуаттылығы 12 МВт күн электр станциясының құрылысы жүргізілуде. 2018-2019 жылдардағы негізгі ластаушы заттардың ауаға шығарындылары, мың тонна Зат Күкірт ангидриді Азот тотығы Қатты бөлшектер Көміртегі тотықтары Көмірсутегі Ұшпалы органикалық қосылыстар 201 8 1,3 10,3 3,1 9,5 10,9 21,5 201 9 1 11 3,2 10,5 9,8 28,3 2017–2019 жылдарға облыстың елді мекендеріндегі атмосфералық ауаның ластану деңгейі Қала Ақтау Жаңаөзен Бейнеу 201 8 Жоғары Көтеріңкі Жоғары 201 9 Көтеріңкі Төмен Төмен 2017 Көтеріңкі Төмен Төмен Облыс ауасындағы зиянды заттардың мөлшері рұқсат етілген нормадан аспады, жоғары және экстремалды жоғары ластану жағдайлары тіркелмеді. Өңірдегі ауаның сапасын жақсарту үшін әкімдік жоспарланған табиғатты қорғау шараларының сақталуы мен орындалуын қадағалап, абаттандыру жұмыстарымен айналысады. Сондай-ақ облыста газ отынымен жүретін көліктер саны артып, коммуналдық және жеке сектордағы қазандықтар газ отынына көшіруде. Орта Каспий суының сапасына мониторинг «Форт- Шевченко», «Фетисово», «Қаламқас» жағалау станцияларында, «ММГ» АҚ жағалауындағы бөгет акваториясында, Құрық ауылы, Орта және Оңтүстік Каспийдің шекаралық аймағында (Адамтас маяк), «Ақтау теңіз порты»МЭА, Ақтау қаласының маңында, Қаражанбас, Арман, Қара Бұғаз кен орындарында жүргізілді. Бірыңғай классификация бойынша облыс аумағындағы Каспий теңізінің су сапасы нормаланбаған, ол >5 классқа жатады (су сапасы 5-сынып стандартынан асады, ең нашар классқа сәйкес келеді). Облыста әртүрлі мақсаттағы барланған 33 жер асты суы кен орыны бар. 2019 жылы облыс тұрғындары үш көзден ауыз сумен қамтамасыз етілді. Тұщыландырылған теңіз суы: «МАЭК-Қазатомөнеркәсіп» ЖШС – 41,7%; «Каспий» «Тұзсыздандыру зауыты» ЖШС – 10,1%. Жер асты суларының кен орындары – 10,2%; Еділ суы - 10,1%. Облыс тұрғындарының 57 пайызы тұщытылған теңіз суын тұтынады, Ақтау қаласы мен оның төңірегінде суды тұтыну жыл сайын орта есеппен 4-6 пайызға артып отыр. Қазгидромет жыл сайын көктем-күз айларында Каспий теңізінің түбіндегі шөгінділер мен топырақтағы мұнай өнімдері мен металдардың мөлшеріне мониторинг жүргізеді. Мониторинг нәтижесі 2019 жылы шектім концентрациядан асыпағанын көрсеткен. Облыста республикалық маңызы бар бес ерекше қорғалатын табиғи аумақ бар: • Ақтау-Бозашы мемлекеттік табиғи қорығы – 170 000 га; • Республикалық маңызы бар Қендірлі-Қайсаңды қорғалатын табиғи аудан – 1230,3 мың га; • «Үстірт» мемлекеттік қорығы – 223,3 мың га; • Маңғышлақ тәжірибелік ботаникалық бағы – 39 га. Сондай-ақ облыста ауданы миллион гектардан асатын жергілікті маңызы бар жеті табиғи аймақ бар. • Қарақия-Қарақөл мемлекеттік табиғи паркі — 137,5 мың га; Облыста жануарлар дүниесін қорғау шараларын күшейту мақсатында 2019 жылы 557 рейд жүргізілді. «Қызылсай» табиғи саябағында экологиялық туризмді дамыту үшін туристік экскурсиялық соқпақтардың (маршруттардың) паспорттары әзірленді. Облыстың қорықтық және орман қорының аумақтары негізінен сексеуілмен көмкерілген. Орман қоры жерінің ең үлкен ауданы – шамамен 255 мың гектар – Бейнеу және Сам орман алқабы мекемесінің қарамағында, олардың аумағында жыл сайын 300 гектарға жуық қара сексеуіл тұқымы егіледі. Облыстың қалалары мен елді мекендерінде жалпы көлемі 45 гектарды құрайтын 18 саябақ бар. 2013-2019 жылдары көгалдандыру 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 4 802 5 920 11 255 7 223 115 830 3 210 4 340 255 118 305 579 277 155 27 147 2 250 2 286 1 965 Жыл Бұта, дана Гүлзар, метр 22 936 19 182 22 079 48 670 27 517 38 596 31 613 Ағаш, дана Қошқар-Ата қалдық қоймасы облыстағы радиоактивті ластанудың негізгі көзі болып табылады. 2018 жылы облыста 279 мың тоннаға жуық өндірістік қалдық түзіліп, оның 69,8 пайызы қайта өңделді және қайта пайдаланылды. Облыста қалдықтарды бөлек жинаумен алты мекеме айналысады, 2018 жылы облыста желілік және бір қоқыс сұрыптау пункті пайда болды. Ақтау қаласында құрамында сынап бар шамдарды жинауға арналған 27 контейнер орнатылса, 2018 жылы 65 853 сынап бар шам кәдеге жаратылған. Өңірде санитарлық-экологиялық талаптарға сай сегіз полигон, талапқа сай келмейтін 16 қоқыс үйіндісі бар. 2019 жылы екі жел электр станциясы іске қосылды, біреуі қуаттылығы 5 МВт, екіншісі 43,6 МВт. НЕ ВХОДИТЬ Каспий теңізінің шығыс жағалауынан сегіз шақырым және Ақтау қаласының солтүстік ықшамаудандарынан төрт-бес шақырым жерде орналасқан Қошқар-Ата қалдық қоймасының аумағында 105 миллион тонна қалдық, оның ішінде 52 миллион тоннаға жуық радиоактивті қалдық сақталуда. Сот шешімімен қалдық қоймасында сақталған радиоактивті және улы қалдықтар республикалық меншікке берілді. Мәселені шешу үшін қалдық қоймасының айналасында қорғаныш жасыл аймақ құрылып, шаңды азайту мақсатында жасанды көл мен оның аумағында су деңгейі сақталуда. Рекультивация жоспарлануда. 2016 жылдың қарашасында ресейлік АРАКС танкер кемесі Песчаный мүйісі маңында суға батып кетті. Кеме бортында мұнаймен ластанған топырақ, тақтатас суы, пайдаланылған мұнай және мұнай өнімдері болған. Ластанудың алдын алу үшін 2017 жылы бюджет қаражаты есебінен тазалау жұмыстары жүргізілсе, 2019 жылы кемені кесу, бөлшектеу және теңізді толық тазарту жұмыстары жүргізілді. «Өзенмұнайгаз» АҚ аумағындағы 11 шлам қоймасында 1,2 миллион текше метрден астам «тарихи» мұнаймен ластанған топырақ жиналды. 2015 жылы қалдықтар мемлекет меншігіне өтсе, 2019 жылы 200 мың тоннасы қайта өңделген. Ақтау қаласынан 17 және 20 шақырым жерде уран кеніштерінің қараусыз қалған карьерлері бар, уран кендері сонда жатыр және радиоактивті ластану көздері сөзсіз пайда болуда. Кенді өндіру орындары саз, құм, топырақ қабатымен жабылған. 2015 жылы қалдықтары бар аумақ мемлекет меншігіне қабылданды. Тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін карьерлердің айналасынан ор қазылып, ескерту белгілері орнатылды. Қалдықтарды кәдеге жарату жоспарлануда. Мұнай-газ өнеркәсібінің дамуы Каспий теңізіндегі судың сапасына кері әсерін тигізуде, мониторинг көрсеткендей, ластану жыл сайын артып келеді. Теңіздің экологиялық жағдайын жақсарту үшін Каспий маңындағы бес мемлекеттің Қоршаған ортаны қорғау министрлері Мұнаймен ластануға әкелетін тосын оқиғалар жағдайындағы өңірлік әзірлік, ден қою және ынтымақтастық туралы хаттамаға қол қойды. Сондай-ақ 2018 жылы «Астана» халықаралық ғылыми кешенінде Каспий институты құрылды. «ҚазАзот» ЖШС аумағында 100 мың тоннадан астам көлемде иесіз колчедандар мен күкірт қалдығы табылды. 2016 жылы қалдықтар республикалық меншікке берілсе, 2019 жылы қоршаған ортаға әсеріне мониторинг жүргізілді. 2015 жылдың қарашасында ирандық "ТИБА" кемесі Қорған қаласынан 30 шақырым жерде Каспий теңізінде суға қалды. 2019 жылы металл сынықтарын бөлшектеу және тазалау жұмыстарын жүргізу барысында "Бейсатов С.Д."ЖК кемені иелерінен сатып алды. Жаңаөзен қаласы мен Қаламқас кен орны үшін жаппай су алу, құмды массивтерді жайылым ретінде, бұталарды пеш жылытуға отын ретінде ұтымсыз пайдалану облыстағы Қарақия ауданы Түйесу, Бостанқұм және Маңғыстау ауданындағы Қызылқұм құм массивтерінің деградациясына әкелді. Қазірдің өзінде 200 шаршы шақырымнан астам құмды массивтер ашылып, биіктігі 50–80 метр төбелер пайда болды, елді мекендерді ауыспалы құмдар басып жатыр. Мәселені шешу үшін тозған құмды массивтердің өсімдік жамылғысын қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде. Кәсіпорындардың қоршаған ортаны қорғауға жұмсалған шығындары, миллиард теңге Ауа Су Жер Биоәртүрлілік Қалдықтар Энергияның балама көздері Радиациялық жағдай Экологиялық мәселелер
Интерактивті баяндаманы Еуропалық комиссия, БҰҰ Қоршаған орта жөнiндегi бағдарламасы, Зой экологиялық желісінің қолдауымен Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі жасады.