Оңға жылжытыңыз
Бөлімді шарлау
Дүние жүзінде халық саны артып, онымен бірге азық-түлікке деген қажеттілік өсіп келеді. өнімді Халықты өнімділікті арттыру арқылы қамтамасыз етуге болады, ол үшін тыңайтқыштар мен пестицидтерді қолдануды қажет етеді. Қазақстанда соңғы үш жылда пестицидтерді қолдану аздап өсті және жылына 13,5 мың тоннадан аспады, бірақ осы мөлшердің өзінде пестицидтер жер үсті және жер асты суларына, кейіннен адамға қауіп төндіреді. Ауыл шаруашылығы — жер деградациясының себептерінің бірі болып табылады. 2019 жылы мониторинг нәтижесінде эрозияға ұшыраған 29 миллион Ауыл шаруашылығы 2019 жылы дәнді дақылдардың өнімділігі гектарына 1,3 центнерге артты. Бидайдың өнімділігі, гектарына центнер 2019 жылы Қостанай және Ақтөбе облыстарында құрғақшылық салдарынан астық төмен түсті. 2017 = 12,4 2018 = 12,3 2019 = 10,1 ц га 2019 жылы республикада 17 –ден аса қауіпті ауруға қарсы 140 миллионнан астам мал басына егілді. 2018–2019 жылдарға арналған вакцинация жоспары 100 пайызға орындалды. 2017–2019 жылдардағы Қазақстандағы ауыл шаруашылығы жануарларының саны 2 415 700 6 764 200 16 000 000 193 100 40 000 000 815 100 2 623 700 7 137 900 16 400 000 202 200 44 500 000 802 700 2 826 000 7 437 600 16 900 000 214 800 42 500 000 822 200 Республикада санитарлық ластаудың ықтимал көздері болып табылатын 2180 сібір жарасының көмілген орындары бар. 2015-2019 жылдарындағы минералды тыңайтқыштарды тұтыну Көрсеткіш 2015 Азот тыңайтқыштарын тұтыну Фосфат тыңайтқыштарын тұтыну Калий тыңайтқыштарын тұтыну Минералдық тыңайтқыштарды тұтынудың жалпы көлемі Аудан бірлігіне шаққандағы минералдық тыңайтқыштарды тұтынудың жалпы көлемі Минералдық тыңайтқыштармен өңделген аудандар Жалпы ауыл шаруашылығы жерлерінің алаңында минералдық тыңайтқыштармен өңделген алаңдардың үлесі 91,5 33,1 2,5 127,1 6,0 1,5 6,9 2016 2017 2018 2019 Өлшем бірлігі Мың тонна Мың тонна Мың тонна Мың тонна Га / кг Млн га Пайыз 80,1 31,5 2,3 113,8 5,3 1,7 7,6 108,6 50,3 3,7 162,6 7,4 2 9,2 81 38,3 1,3 120,9 5,5 2,3 10,5 54,5 29,4 1,7 86,5 3,9 2,7 12,2 2018-2019 жылдары пестицидтерді тұтыну 2019 жылы пестицидтер жиі қолданылатын өсімдіктерді қорғау шаралары миллион гектар аумақта, өсімдіктер карантині 19,5 мың гектар аумақта жүргізілді 2,8 Инсектицидтер (тонна) Фунгицидтер (тонна) Гербицидтер (тонна) Өсімдіктердің өсуін реттеуші (тонн) Родентицидтер (тонна) Аудан бірлігіне пестицидтер енгізу (га/кг) 528,1 11 051 401,7 1 073 2018 0,6 4 455,8 11 344 31,5 1 276 2019 0,6 1,4 Қазақстандағы ауыл шаруашылығы топырақтарының жағдайы нашарлауда, олардың құнарлылығына кері әсер ететін белгілер бар. Теріс белгілер топырақтың сипаттамасын жеңілдету үшін мелиоративтік топтарға бөлінеді. 2018–2019 жылдардағы ауыл шаруашылығы жерлерін мелиорация топтары бойынша бөлу, пайыз Мелиоративтік топ Ауыл шаруашылық алқаптары Теріс белгілермен күрделенбеген Қиыршық тасталған Тұзды Сортаң Шайылған Дефлирленген Су және жел эрозиясына бірлесіп ұшыраған Ылғалдылығы көп Шалшықты Басқа 2018 г 2019 г 100 19,3 20,1 16,6 27 2,3 11,2 0,1 1,4 0,5 1,5 100 19,4 19,7 16,7 27,1 2,3 11,3 0,1 1,4 0,5 1,5 Топырақтың жағымсыз қасиеттерімен күресу шараларының болмауы деградацияға әкеледі. 2019 жылы Қазақстанда 29 миллион гектардан астам тозған жер болса, тағы 60 миллион гектар жердің тозу қаупі жоғары. Топырақтар әсіресе шөл, шөлейт және дала аймақтарында орналасқан Қызылқұм, Мойынқұм, Үлкен және Кіші Борсық, Сарышықотырау құмды алқап массивтерінде топырақ белсенді түрде деградацияға ұшырайды. 2019 жылы өңірлер бойынша ауыл шаруашылығы жерлерінде топырақтың тозуы, пайыз Ақмола Ақтөбе Алматы Атырау Шығыс Қазақстан Жамбыл Батыс Қазақстан Қарағанды Қызылорда Қостанай Мыңғыстау Павлодар Солтүстік Қазақстан Түркістан 40 35 30 25 20 15 10 5 0 40,2 36,4 34,4 28,2 26,1 14,7 11,6 11,6 9,8 5,5 4 2 , 4 ,3 2,9 0,7 2018 жылы топырақтың деградациясын төмендету мақсатында ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптарына ғарыштық бағалау, сапасыз жер пайдалануды және агротехнологиялық нормаларға сәйкес келмеушіліктерді анықтай отырып, агротехнологиялық іс-шаралардың орындалуына және өсімдік шаруашылығы бағалау жүргізілді. «2018 жылы Қазақстанда БҰҰ Даму бағдарламасы келесі жобаларды жүзеге асырды:   «Кешенді аумақтық жоспарлауды және агроэкологиялық ынталандыруды біріктіріп өрлету арқылы далалық және жартылай құрғақ аймақтарда жерді тұрақты басқаруға қолдау көрсету». «Жасыл» экономика» моделіне көшу процессін Қазақстанда қолдау», оның аясында Қазақстанның екі аймағында суды сақтау тәжрибесін енгізілді. 2012 жылмен салыстырғанда ауыл шаруашылығында еңбек өнімділігінің артуы, пайыз 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 % жыл 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 1,3 1,8 2,2 2,8 4 2 3,4 15 10 5 0 гектардан астам жер анықталды. Тағы 60 миллион гектарға жуық аумаққа қауіп төніп тұр, егер олардың тозуын тоқтату мүмкін болмаса, ауыл шаруашылығына жарамсыз болып қалады. 2015–2019 жылдардағы органикалық тыңайтқыштарды тұтыну Ауыл шаруашылығы дақылдарына 150-ге жуық зиянкестер, 70-тен астам аурулар және 300-ге жуық арамшөптер зиянын тигізеді. Олар дақылдардың 15-30% жоғалтуына әкелуі мүмкін. Шығындарды болдырмау үшін әртүрлі пестицидтер қолданылады: инсектицидтер*, фунгицидтер**, гербицидтер***, родентицидтер****, өсу реттегіштері және басқа препараттар. ** Фунгицидтер – зиянды саңырауқұлақтармен күресу үшін қолданылатын препараттар. *** Гербицидтер – арамшөптермен күресу үшін қолданылатын препараттар. * Инсектицидтер – зиянды жәндіктермен күресу үшін қолданылатын препараттар. **** Родентицидтер – кеміргіштердің санын азайту үшін қолданылатын препараттар. Органикалық тыңайтқыштарды тұтыну Аудан бірлігіне шаққандағы органикалық тыңайтқыштарды тұтынудың жалпы көлемі Органикалық тыңайтқыштармен өңделген аудандар Жалпы ауыл шаруашылығы жерлерінің алаңында органикалық тыңайтқыштармен өңделген алаңдардың үлесі 609,2 29 0,06 0,3 626,6 28,9 0,08 0,4 1375,9 63 0,12 0,5 633 28,9 0,1 0,5 619,5 28 0,1 0,4
Интерактивті баяндаманы Еуропалық комиссия, БҰҰ Қоршаған орта жөнiндегi бағдарламасы, Зой экологиялық желісінің қолдауымен Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі жасады.